انواع دیابت را بشناسید

انواع اصلی دیابت کدام اند؟

شایع‌ترین فرم های این بیماری با نام های دیابت نوع ۱ و نوع ۲ شناخته می‌شوند. بخش عمده ای از بیماران مبتلا به این بیماری، به یکی از این دو فرم اصلی مبتلا هستند.

دیابت نوع ۱

این نوع کمتر شایع است و می‌تواند در هر سنی رخ دهد؛ اما اغلب در کودکان، نوجوانان یا بزرگسالان جوان تشخیص داده می‌شود. دلیل اصلی این مسٔله، سلول‌های پانکراسی است که مسئول ساخت انسولین هستند. این سلول‌ها وظیفۀ خود را انجام نمی‌دهند؛ به همین دلیل برای این افراد تزریق روزانۀ انسولین نیاز است. البته هنوز علت دقیق تولیدنشدن انسولین کافی در این بیماری ناشناخته است.

دیابت نوع ۲

این نوع از بیماری شایع‌تر است و اغلب در بزرگسالان رخ می‌دهد؛ اما به‌دلیل نرخ بالای چاقی در جوامع مدرن، امروزه به صورت روز افزونی کودکان و نوجوانان نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.

در دیابت نوع ۲ بدن دربرابر استفاده از انسولین به تدریح مقاوم شده است و آن‌طور که باید، از انسولین تولید شده در بدن استفاده نمی‌کند. در نتیجه این اتفاق، قند مصرفی بیمار به درستی در بدن مدیریت و استفاده نشده و علایم مربوط به مرض قند ایجاد می شوند. البته باید بگوییم که همۀ مبتلایان به این نوع، اضافه وزن ندارند یا چاق نیستند. حتی برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نمی‌دانند که به آن مبتلا هستند.

انواع دیگر دیابت کدام اند؟

علاوه‌ بر دیابت نوع ۱، نوع ۲ و دیابت بارداری، انواع دیابت دیگری نیز وجود دارند که به همان اندازه مهم هستند.

طبق آمار، حدود ۲ درصد از افراد، به دیگر انواع این بیماری مبتلا هستند که شامل انواع تک‌ژنی، مرتبط با فیبروز کیستیک و بیماری های اختلال قندی ناشی از سندرم‌های نادر است. برخی از داروها مانند استروئیدها نیز می‌توانند منجر به بروز انواع دیگر اختلالات قندی شوند.

متأسفانه تشخیص برخی از انواع این بیماری به اشتباه انجام می‌شود و همین مسئله ممکن است روند درمان بیماران را به تأخیر می‌اندازد. دیگر انواع بیماری که تا کنون شناخته و دسته بندی شده اند، شامل موارد زیر است:

  • دیابت شروع بلوغ جوانان (MODY)
  • دیابت نوزادی
  • سندرم ولفرام
  • سندرم آلستروم
  • دیابت خودایمنی پنهان در بزرگسالان (LADA)
  • دیابت نوع 3c
  • دیابت ناشی از استروئید
  • دیابت فیبروز کیستیک
انواع دیابت را بشناسید.

دیابت شروع بلوغ جوانان (MODY)

دیابت شروع بلوغ جوانان شکل نادری از این بیماری است که با دیابت نوع ۱ و نوع ۲ تفاوت دارد و از اعضای خانواده و به صورت ارثی منتقل می‌شود.

این بیماری در اثر جهش در یک ژن ایجاد می‌شود. این بدان معناست که اگر والدین بیمار دچار جهش ژنی شده و ژن معیوب را به فرزندان خود منتقل کنند، هر فرزندی که به دنیا آورند، با احتمال ۵۰ درصد، جهش را از آن‌ها به ارث می‌برد. کودکی که این جهش را در بدنش دارد، معمولاً قبل از ۲۵ سالگی به این بیماری مبتلا می‌شود.

دیابت نوزادی

دیابت نوزادی نوعی از این بیماری است که در سنین زیر ۶ ماه تشخیص داده می‌شود. البته این فرم از بیماری متفاوت از دیابت نوع ۱ است؛ زیرا نوعی بیماری خودایمنی محسوب نمی‌شود.

سندرم ولفرام

سندرم ولفرام یک اختلال ژنتیکی نادر است که به‌دلیل ۴ ویژگی شایعی که دارد (دیابت بی‌مزه، دیابت شیرین، آتروفی بینایی و ناشنوایی)، به سندرم DIDMOAD نیز معروف است.

سندرم آلستروم

سندرم آلستروم یک سندرم ژنتیکی نادر است که تعدادی ویژگی مشترک با دیابت دارد.

دیابت خودایمنی نهفته در بزرگسالان (LADA)

این بیماری نوعی مرض قند است که به نظر می‌رسد هر دو نوع ۱ و ۲ را در بر می‌گیرد، اما بیشتر شبیه به نوع ۱ است. در واقع، این بیماری در حال حاضر، به‌عنوان نوعی دیابت جداگانه طبقه‌بندی نمی‌شود؛ اما تحقیقات پزشکی برای تعیین دقیق علت آن، در حال انجام است. محققان به‌دنبال این هستند که بفهمند دقیقاً چه چیزی آن را از دیابت نوع ۱ و نوع ۲ متفاوت می‌کند.

دیابت نوع 3c

دیابت نوع 3c زمانی به‌وجود می‌آید که در اثر بیماری دیگری بافت پانکراس دچار آسیب شده و نتواند به میزان لازم انسولین تولید کند. سرطان پانکراس، پانکراتیت، فیبروز کیستیک یا هموکروماتوز، برخی از این دست بیماری‌ها هستند که منجر به ایجاد دیابت نوع 3c می‌شوند.

دیابت ناشی از استروئید

برخی از افرادی که استروئید مصرف می‌کنند، ممکن است به اختلال در قند خون مبتلا شوند. این شرایط به‌عنوان دیابت ناشی از استروئید شناخته می‌شود. افرادی که به این فرم از بیماری مبتلا می شوند،  در معرض خطر پیشرفت بیماری به سمت دیابت نوع ۲ هستند.

دیابت فیبروز کیستیک

دیابت فیبروز کیستیک شایع‌ترین نوع این بیماری در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک است. اگرچه این نوع دیابت ویژگی‌های هر دو نوع دیابت ۱ و۲ را دارد؛ اما تفاوت‌هایش باعث قرارگیری آن در گروهی جداگانه می‌شود.

copd

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)

بیماری مزمن انسدادی ریه چیست؟

بیماری مزمن انسدادی ریه (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) که به بیماری COPD نیز شناخته می‌شود،‌ نوعی اختلال پیش‌رونده در دستگاه تنفسی است. این بیماری باعث انسداد جریان هوا در ریه‌ها می‌شود و با علائمی همچون دشواری تنفس، سرفه، خلط و خس‌خس سینه همراه است.

بیماری مزمن انسدادی ریه معمولاً به‌‌دلیل قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض گازهای تحریک‌کننده یا ذرات معلق (اغلب ناشی از دود سیگار) ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی، سرطان ریه و انواع دیگر بیماری‌ها نیز هستند.

دو بیماری شایع که در ابتلا به COPD نقش دارند، آمفیزم و برونشیت مزمن است. این دو بیماری معمولاً باهم فرد را درگیر می‌کنند و در بین افراد مبتلا به بیماری COPD، از نظر شدت تفاوت دارند.

برونشیت مزمن، التهابی است که در پوشش لوله‌‌های برونش به‌وجود می‌آید. کار لوله‌های برونش، رساندن هوا به کیسه‌‌های هوایی یا آلوئول‌های ریه‌ است. مشخصهٔ این بیماری، سرفهٔ روزانه و خلط است. در آمفیزم نیز برونشیول‌های (آلوئول‌های انتهای کوچک‌ترین راه‌های هوایی) ریه از بین می‌روند. برونشیول‌ها در اثر قرارگرفتن در معرض دود سیگار، سایر گازهای تحریک‌کننده و ذرات معلق، چنین آسیبی می‌بینند.

اگرچه بیماری COPD پیشرفت می‌کند و با گذشت زمان بدتر می‌شود، اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری با مراقبت و نظارت مناسب می‌توانند علائم را کنترل کنند. این افراد همچنین با کاهش خطر بروز بیماری‌های مرتبط با COPD، می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود دهند.

تفاوت بین آسم و بیماری COPD چیست؟

آسم و بیماری COPD از بسیاری جهات مثل تنگی نفس و بسته‌شدن جریان هوا، مشابه هستند؛ اما بیماری COPD، مزمن و پیشرونده است. آسم اغلب توسط مواد آلرژی‌زا ایجاد می‌شود، اما علت اصلی این بیماری، سیگارکشیدن است.

افراد مبتلا به آسم خودبه‌خود به بیماری مزمن انسدادی ریه مبتلا نمی‌شوند و افراد مبتلا همیشه آسم ندارند. البته گاهی این دو باهم یک فرد را درگیر می‌کنند و در این صورت باید هردو درمان شوند.

علائم و نشانه‌ها

علائم بیماری COPD یا بیماری مزمن انسدادی ریه، اغلب تا زمانی که آسیب قابل‌ توجهی به ریه وارد شود، ظاهر نمی‌شوند. همچنین معمولاً با گذشت زمان، بیماری پیشروی می‌کند؛ به‌خصوص اگر شرایطی مثل قرارگیری در معرض سیگار ادامه پیدا کند.

از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • تنگی نفس به‌خصوص هنگام فعالیت بدنی
  • خس‌خس سینه
  • سرفهٔ مزمن با احتمال ایجاد خلط (خلط ممکن است شفاف، سفید، زرد یا سبز باشد)
  • عفونت‌‌های تنفسی مکرر
  • کمبود انرژی
  • کاهش وزن ناخواسته (در مراحل پیشرفته‌تر)
  • تورم در نواحی مختف پا

همچنین، افراد مبتلا به این بیماری احتمالاً دوره‌‌هایی مثل تشدید علائم بیماری (Exacerbation) را تجربه می‌کنند که در طی آن علائم آن‌ها بدتر از حالت معمول روزانه می‌شود و حداقل برای چندین روز ادامه پیدا می‌کند.

عوامل مؤثر در ابتلا

قرارگرفتن در معرض دود تنباکو

مهم‌ترین عامل خطر برای بیماری مزمن انسدادی ریه، استعمال طولانی‌مدت سیگار است. هرچه سال‌‌های طولانی‌تر و مقدار بیشتری سیگار بکشید، خطر ابتلا به COPD در شما بیشتر می‌شود. مصرف دیگر هم‌خانواده‌های سیگار، مثل پیپ و ماری‌جوانا نیز می‌تواند شما را در معرض خطر قرار دهد. البته قرارگیری در معرض دود سیگار نیز احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.

ابتلا به آسم

آسم (بیماری التهابی مزمن راه‌های هوایی) یکی از عوامل ابتلا به بیماری COPD است. ترکیب آسم و سیگار خطر ابتلا به بیماری انسدادی مزمن ریوی را حتی بیشتر از قبل افزایش می‌دهد.

مواجهه با گردوغبار و مواد شیمیایی

قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض گازهای شیمیایی و بخار و همچنین گردوغبارِ محل کار، می‌تواند ریه‌‌های شما را تحریک و ملتهب کند.

قرارگرفتن در معرض دود ناشی از احتراق مواد سوختی

در کشورهای در حال توسعه، افراد برای برخی از مشاغل، در معرض گازهای ناشی از احتراق مواد سوختی قرار می‌گیرند. این در حالی است که معمولاً در خانه‌‌هایی با تهویهٔ ضعیف نیز زندگی می‌کنند. چنین افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری COPD هستند.

ژنتیک

اختلال ژنتیکی غیرمعمولی همچون «کمبود آنتی‌تریپسین آلفا ۱»، علت برخی از موارد ابتلا به بیماری COPD است. احتمالاً سایر عوامل ژنتیکی نیز برخی افراد سیگاری را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کنند.

علائم هشدار

اگر علائم شما با درمان بهبود نیافت یا بدتر شد، یا اگر متوجه علائم عفونت مانند تب یا تغییر خلط شُدید، با پزشک خود دربارهٔ آن صحبت کنید.

اگر نمی‌توانید نفس بکشید، لب‌ها یا سطح ناخن‌‌های دست آبی‌رنگ شده‌اند (سیانوز)، ضربان قلب شما افزایش پیدا کرده است یا احساس گیجی و اختلال در تمرکز دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص

بیماری COPD معمولاً اشتباه تشخیص داده می‌شود. حتی گاهی بیماری بسیاری از افرادی که COPD دارند، تا زمانی که به شرایط پیشرفته برسد، تشخیص داده نمی‌شود.

برای تشخیص وضعیت شما، پزشک علائم و نشانه‌های موجود و سابقهٔ خانوادگی و پزشکی را بررسی می‌کند. پزشک همچنین دربارهٔ قرارگیری شما در معرض محرک‌های ریه، مخصوصاً دود سیگار، سؤال می‌کند و ممکن است چندین آزمایش برای تشخیص بیماری تجویز کند.

بررسی‌های بالینی

برای تشخیص بیماری COPD، پزشک شما سؤالاتی از این قبیل می‌پرسد:

  • آیا سیگار می‌کشید؟
  • آیا سایر اعضای خانوادهٔ شما مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه هستند؟
  • آیا به‌مدت طولانی در معرض گردوغبار یا آلاینده‌‌های هوا قرار گرفته‌اید؟
  • آیا با ورزش دچار تنگی نفس می‌شوید؟ در هنگام استراحت چطور؟
  • آیا مدت طولانی سرفه می‌کنید یا احساس خس‌خس در سینه دارید؟
  • آیا سرفهٔ خلط‌دار دارید؟

پزشک از معاینهٔ فیزیکی برای کمک به تشخیص استفاده می‌کند که موارد زیر را در بر می‌گیرد:

  • گوش‌دادن به صدای ریه‌ها و قلب
  • بررسی فشارخون و نبض
  • معاینهٔ بینی و گلو
  • بررسی وجود ورم در پاها به‌خصوص مچ پاها

آزمایش‌‌های عملکرد ریوی

این آزمایش‌ها حجم هوایی را که می‌توانید در ریه وارد و خارج کنید، اندازه می‌گیرند. همچنین، بررسی میزان اکسیژنی که ریه‌‌ها به خون می‌رسانند، در این آزمایش‌ها انجام می‌شود. متداول‌ترین آزمایش، اسپیرومتری است و در طول انجام آن، بیمار در لولهٔ بزرگی می‌دمد که به یک دستگاه کوچک متصل است.

با این روش، میزان حجم هوایی که ریه‌های شما می‌توانند نگه دارند، اندازه‌گیری می‌شود. همچنین، سرعتی را می‌سنجند که شما می‌توانید هوا را از ریه‌های خود خارج کنید. آزمایش‌های دیگر شامل اندازه‌گیری حجم ریه و… است.

بررسی‌های آزمایشگاهی

تست‌های آزمایشگاهی برای تشخیص بیماری COPD استفاده نمی‌شوند، اما ممکن است برای تعیین علت علائم شما یا رد سایر بیماری‌ها استفاده شوند. برای مثال می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:

بررسی احتمال ابتلا به اختلال ژنتیکی کمبود آنتی‌تریپسین آلفا ۱

این اختلال دلیل بیماری COPD در برخی افراد است. چنین آزمایشی در صورتی انجام می‌شود که سابقهٔ خانوادگی بیماری COPD داشته‌اید و در سنین پایین به این بیماری مبتلا شده‌اید.

تجزیه‌و‌تحلیل گازهای خون در شریان‌ها

در این آزمایش، میزان اکسیژنی که ریه‌های شما به خون وارد می‌کنند و دی‌اکسید کربنی که از خون خارج می‌کنند، اندازه‌گیری می‌شود.

بررسی‌های تصویربرداری

Chest X-ray یا رادیوگرافی قفسهٔ سینه

رادیوگرافی قفسهٔ سینه می‌تواند آمفیزم را که یکی از علل اصلی بیماری COPD است، نشان دهد. رادیوگرافی قفسهٔ سینه همچنین می‌تواند سایر مشکلات ریوی یا نارسایی قلبی را نشان دهد.

سی‌تی‌ اسکن

سی‌تی اسکن از ریه‌ها می‌تواند به تشخیص آمفیزم و همچنین تشخیص نیاز به جراحی برای بیماری COPD کمک کند. سی‌تی اسکن برای غربالگری سرطان ریه نیز استفاده می‌شود.

درمان

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری COPD دارای اشکال خفیف این بیماری هستند. این گروه، در کنار ترک سیگار، به درمان جزئی نیاز دارند. البته حتی برای مراحل پیشرفته‌تر بیماری، درمان‌های مؤثری وجود دارند که علائم را کنترل و پیشرفت را آهسته کند. این درمان‌ها خطر عوارض و تشدید بیماری را کاهش داده و توانایی شما برای داشتن یک زندگی طبیعی را بهبود می‌دهند.

ضروری‌ترین مرحله در هر روش درمانی برای بیماری انسدادی مزمن ریه، ترک سیگار است. این کار از بدترشدن بیماری COPD جلوگیری می‌کند. البته ترک سیگار آسان نیست، ولی شرط لازم برای بهبود علائم است.

با پزشک خود دربارهٔ محصولات جایگزین نیکوتین و داروهایی که ممکن است کمک‌کننده باشند، صحبت کنید. پزشک شما ممکن است برای ترک سیگار، شرکت در گروه‌های حمایتی مرتبط را به شما توصیه کند. البته لازم است که تا حد امکان از قرارگیری در معرض دود سیگار دیگران نیز خودداری کنید.

درمان دارویی

انواع مختلفی از داروها برای درمان علائم و عوارض بیماری COPD استفاده می‌شوند. ممکن است نیاز باشد برخی از داروها را به‌طور منظم و برخی دیگر را در صورت نیاز مصرف کنید.

برونکودیلاتورها

برونکودیلاتورها یا گشادکننده‌های راه‌های هوایی ریه، داروهایی هستند که معمولاً به‌صورت استنشاقی عرضه می‌شوند. آن‌ها عضلات اطراف راه‌‌های هوایی را شل می‌کنند؛ نتیجهٔ این کار بهبود سرفه، تنگی نفس و تنفس آسان‌تر است. این بستگی به شدت بیماری شما دارد که برونکودیلاتوری با اثری کوتاه‌مدت، بلندمدت یا هر دو مورد را دریافت کنید.

از برونکودیلاتورهای کوتاه‌اثر به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

  • سالبوتامول (آلبوترول)
  • ایپراتروپیوم

از برونکودیلاتورهای طولانی‌اثر نیز به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

  • فورموترول
  • تیوتروپیوم
  • سالمترول

استروئیدهای استنشاقی

داروهای کورتیکواستروئیدی استنشاقی، التهاب راه‌‌های هوایی را کاهش می‌دهند و از تشدید بیماری جلوگیری کمک می‌کنند. از این داروها می‌توان موارد زیر را نام برد:

  • فلوتیکازون
  • بودزوناید

استنشاقی ترکیبی

در برخی داروها، برونکودیلاتورهای برونش و استروئیدهای استنشاقی ترکیب می‌شوند که به آن‌ها داروهای استنشاقی ترکیبی می‌گوییم و فورموترول و بودزوناید (سیمبیکورت) ازجملۀ این داروهاست.

استروئیدهای خوراکی

برای افرادی که علائم ناشی از COPD را به‌صورت شدیدتر تجربه می‌کنند،‌ کورتیکواستروئیدهای خوراکی می‌توانند از تشدید بیماری جلوگیری کنند.

تئوفیلین

تئوفیلین هنگامی استفاده می‌شود که سایر درمان‌ها بی‌اثر باشند یا برای بیمار هزینهٔ زیادی دارند. تئوفیلین دارویی ارزان‌تر از بقیهٔ داروهاست و می‌تواند به بهبود تنفس و جلوگیری از تشدید بیماری کمک کند.

آنتی‌بیوتیک‌ها

عفونت‌‌های تنفسی مانند برونشیت حاد، ذات‌الریه و آنفولانزا می‌توانند علائم بیماری COPD را تشدید کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها در دوره‌هایی که بیماری بدتر می‌شود، کمک می‌کنند؛ اما به‌طور کلی برای پیشگیری توصیه نمی‌شوند.

درمان غیردارویی

پزشکان اغلب از این درمان‌‌های کمکی برای افراد مبتلا به بیماری COPD متوسط ​​تا شدید استفاده می‌کنند:

اکسیژن‌درمانی

اگر اکسیژن کافی در خون شما وجود ندارد، ممکن است به اکسیژن مکمل نیاز پیدا کنید. دستگاه‌های مختلفی وجود دارند که اکسیژن را به ریه‌های شما می‌رسانند؛ از جملهٔ این موارد، دستگاه‌های سبک‌وزنی هستند که می‌توانید با خود حمل کنید.

برخی افراد مبتلا به بیماری COPD فقط در حین فعالیت یا هنگام خواب و برخی دیگر همیشه از اکسیژن استفاده می‌کنند. اکسیژن‌درمانی می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بدهد و تنها درمان ثابت‌شده‌ای است که طول عمر را افزایش می‌دهد.

برنامهٔ توانبخشی ریوی

در این برنامه‌ها عموماً آموزش، مشاوره، تمرین ورزشی و مشاورهٔ تغذیه را باهم ترکیب می‌کنند. شما با متخصصان مختلفی کار خواهید کرد که می‌توانند برنامهٔ توانبخشی شما را متناسب با نیاز، تنظیم کنند. می‌توانید در این‌ باره با پزشک خود صحبت کنید.

درمان تهویهٔ غیرتهاجمی در منزل

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از دستگاه‌های تنفسی مانند دستگاه کمک‌تنفسی بای‌پپ (BiPAP) به بهبود تنفس و کاهش احتباس دی‌اکسیدکربن (هیپرکاپنیا) کمک می‌کند.

جراحی

جراحی برای برخی افراد مبتلا به انواع آمفیزم شدید پیشنهاد می‌شود. برای این افراد داروها به‌ اندازهٔ کافی کمک نمی‌کنند. بسته به شدت بیماری و میزان درگیری، ممکن است بخشی از ریه برداشته شود یا در مواردی، طبق نظر پزشک، پیوند ریه انجام شود.

تغذیه و مکمل

رژیم غذایی

فرایند تبدیل غذا به سوخت در بدن را متابولیسم می‌گویند. در متابولیسمِ کربوهیدرات‌ها، بدن بیشترین دی‌اکسید‌کربن را نسبت به مقدار اکسیژن مصرفی تولید می‌کند و در متابولیسمِ چربی، کمترین تولید دی‌اکسید‌کربن را داریم. در برخی افراد مبتلا به بیماری COPD، تغذیه طبق یک رژیم غذاییِ با کربوهیدرات کمتر و چربی بیشتر، به آن‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر نفس بکشند.

مایعات

نوشیدن مقدار فراوان آب نه‌تنها برای آب‌رسانی به بدن اهمیت دارد، بلکه به رقیق‌شدن مخاط و دفع راحت‌تر آن منجر می‌شود. با پزشک خود دربارهٔ مصرف آب صحبت کنید، البته برای بسیاری از افراد، مصرف ۶ تا ۸ لیوان آب در روز مناسب است. همچنین، سعی نکنید این مقدار را یک‌باره بنوشید؛ این میزان را در کل روز پخش کنید.

مکمل

ویتامین‌ها و مواد معدنی

بسیاری از افراد مصرف مولتی‌ویتامین همه‌منظوره را مفید می‌دانند. البته چون اغلب افراد مبتلا به بیماری COPD، استروئید مصرف می‌کنند، استفادهٔ طولانی‌مدت ممکن است بدن را نسبت به کلسیم هم نیازمند کند. این نکته را نیز فراموش نکنید که استفاده از تمام مکمل‌ها حتماً باید با هماهنگی پزشک انجام شود.

سدیم

سدیمِ بیش از حد ممکن است باعث اِدِم (تورم) و افزایش فشارخون شود. اگر مستعد ابتلا به ادم یا فشارخون بالا هستید، با پزشک خود دربارهٔ میزان سدیم مصرفی روزانه صحبت کنید.

زندگی با بیماری COPD

خودمراقبتی

اگر مبتلا به بیماری COPD هستید، می‌توانید با انجام برخی فعالیت‌ها احساس بهتری پیدا کنید و آسیب به ریه‌‌های خود را کاهش دهید. موارد زیر را مدنظر قرار دهید:

 به‌طور منظم ورزش کنید

زمانی که مشکل تنفسی دارید، انجام تمرینات ورزشی سخت به نظر می‌رسد؛ اما ورزش منظم می‌تواند قدرت و استقامت کلی بدن شما را بهبود بدهد. این کار ماهیچه‌‌های تنفسی شما را نیز تقویت می‌کند. البته باید با پزشک خود صحبت کنید تا متوجه شوید که کدام فعالیت برای شما مناسب است.

غذاهای سالم بخورید

داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به شما در حفظ قدرت کمک کند. اگر کمبود وزن دارید، احتمالاً پزشک مصرف مکمل‌‌های غذایی را به شما توصیه می‌کند. البته اگر اضافه‌وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند به‌طور قابل‌ توجهی به تنفس شما، به‌خصوص در زمان فعالیت، کمک کند.

از دود و آلودگی هوا پرهیز کنید

علاوه‌ بر ترکِ سیگار، مهم است که از حضور در مکان‌‌هایی که دیگران سیگار می‌کشند، نیز خودداری کنی؛ چون دود سیگار دیگران نیز آسیب‌زاست. انواع دیگر آلودگی‌ هوا نیز می‌تواند ریه‌های شما را تحریک کند؛ بنابراین قبل از قرارگرفتن در فضای باز، میزان آلودگی هوای آن روز را بررسی کنید.

به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید

حتی اگر حالتان خوب است، به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید. اینکه به‌طور منظم عملکرد ریهٔ خود را بررسی کنید و هر سال، در فصل پاییز، حتماً واکسن آنفلوانزا بزنید، بسیار مهم است. این روند از ایجاد عفونت‌‌هایی جلوگیری می‌کند که می‌توانند بیماری COPD شما را بدتر کنند. دربارهٔ زمانی که به واکسن پنوموکوک نیاز دارید، با پزشک خود مشورت کنید. در صورت بدترشدن علائم یا مشاهدهٔ علائم عفونت نیز به پزشک اطلاع دهید.

ورزش

ورزش منظم بخشی از یک سبک زندگی سالم است؛ مخصوصاً اگر مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) هستید. شاید احساس کنید که انجام ورزش برای شما مفید یا حتی ممکن نیست، اما انجام میزان مناسب و نوع درست حرکات ورزشی، بسیار مفید است. برای داشتن یک برنامهٔ ورزشی مناسب، قبل از شروع یا ایجاد تغییر در این برنامه حتماً از پزشک خود سؤال کنید.

ورزش سبک می‌تواند باعث بهبود موارد زیر شود:

  • استفادهٔ بدن از اکسیژن
  • سطح انرژی
  • اضطراب، استرس و افسردگی
  • خواب
  • اعتمادبه‌نفس
  • سلامتی قلبی‌عروقی
  • قدرت عضلانی
  • تنگی نفس

شاید عجیب به نظر برسد، ولی ورزش در هنگام تنگی نفس، آن را بهبود می‌دهد. ورزش به بهبود روند گردش خون کمک می‌کند و در فعالیت بهتر قلب برای اکسیژن‌رسانی به بدن، مؤثر است. از طرف دیگر، با تقویت عضلات دستگاه تنفسی، نفس‌کشیدن را آسان‌تر می‌کند.

با تمام این اوصاف، قبل از شروع ورزش، از پزشک خود دربارهٔ نوع و میزان ورزش مناسب برای خود مشاوره بگیرید.

اگر از اکسیژن مکمل کمک می‌گیرید، باید با آن ورزش کنید. احتمالاً پزشک میزان جریان اکسیژن در زمان فعالیت بدنی را برای شما تنظیم می‌کند. معمولاً این میزان با میزان اکسیژن دریافتی در زمان استراحت، متفاوت است.

چندین نکتهٔ مهم دیگر نیز برای تنفس در حین ورزش:

  • قبل از شروع تمرین، عمل دم و در سخت‌ترین بخش تمرین، عمل بازدم را انجام دهید.
  • نفس‌‌های آهسته بکشید و قدم بردارید.
  • در حین بازدم، لب‌‌های خود را جمع کنید.

سلامت روان

اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به بیماری COPD یا بیماری مزمن انسدادی ریه شایع‌تر از افراد سالم است؛ اما متأسفانه اغلب بیماران و کادر پزشکی متوجه آن نمی‌شوند و بدون درمان باقی می‌ماند. مراقبت از سلامت عاطفی چیزی بیشتر از بهبود خلق‌وخوی شماست. تحقیقات نشان می‌دهد که کنترل اضطراب و افسردگی می‌تواند شما را به درمان بیماری مزمن انسدادی ریه پایبند کند. این به‌معنای بهبود روند سلامت جسمانی و کاهش هزینه‌های پزشکی است.

اضطراب یعنی نگرانی مداوم و پیش‌بینی بدترین اتفاقات، به‌گونه‌ای که عملکرد نیز دشوار شود. برای افرادی که به بیماری انسدادی مزمن ریه مبتلا هستند، تنگی نفس ممکن است باعث اضطراب و حتی حملات پانیک شود. اضطراب، باعث سریع‌ترشدن تنفس می‌شود و همین مسئله، تنگی نفس شما را افزایش می‌دهد. نگرانی و اجتناب از تنگی نفس می‌تواند شما را کم‌تحرک کند و این مسئله خود ممکن است تناسب اندام شما را به‌هم بریزد.

هنگامی که فعالیت می‌کنید، ریه‌‌های خود را تقویت می‌کنید؛ اما کم‌تحرکی، شرایط تنگی نفس را بدتر می‌کند. همچنین، فعال‌ماندن، تأثیرات مثبتی بر سلامت روان دارد که می‌تواند به جلوگیری از اضطراب و افسردگی کمک کند. بهتر است درباره‌ٔ احساسات و نگرانی‌های خود با پزشک صحبت کنید تا راهنمایی‌های لازم را در اختیار شما قرار دهد.

داروها

  • ایپراتروپیوم
  • سالبوتامول
  • فلوتیکازون
  • فورموترول و بودزوناید
  • تئوفیلین
 

منبع:آکسون لایف

lipid

چربی خون (هیپرلیپیدمی)

چربی خون بالا چیست؟

بدن انسان برای ساخت سلول‌های سالم، به کلسترول نیاز دارد؛ اما مقدار زیاد کلسترول می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

وقتی که کلسترول خون بالا می‌رود، چربی در رگ‌ها رسوب می‌کند و با افزایش این رسوبات، جریان خون، کند می‌شود. در این وضعیت، ممکن است که رسوبات چربی ناگهان بشکنند و لختۀ خونی را ایجاد کنند که منجر به سکته قلبی یا مغزی می‌شود.

چربی خون
آترواسکلروز (تصلب شرائین)

طبق اظهارات معاون سابق تحقیقات وزارت بهداشت، سکته‌های قلبی و مغزی علت نیمی از مرگ‌های زودرس در کشور هستند و سالانه بیش از ۱۵۰ هزار نفر بر اثر سکته قلبی و مغزی جان خود را از دست می‌دهند.

فراموش نکنید که ابتلا به بیماری چربی خون بالا، علل مختلفی مانند سابقۀ خانوادگی دارد؛ اما در بسیاری از موارد، نتیجهٔ سبک زندگی ناسالم است. به همین دلیل، یک رژیم غذایی سالم، ورزش کردن به‌صورت منظم نقش مهمی در جلوگیری از این بیماری دارد.

توجه داشته باشید در مواردی که پزشک تشخیص دهد، بیمار برای کاهش کلسترول بالای خون نیاز به استفاده از دارو دارد.

در ضمن، هیپرلیپیدمی (افزایش چربی خون) و هیپرکلسترولمی، نام‌های دیگری برای کلسترول بالا هستند؛ گرچه کاملا معادل نیستند.

نسخه تو بدون معطلی بگیر!

علائم و نشانه‌ها

بیشتر افراد دارای کلسترول بالا، علائمی ندارند؛ اما برخی علائم غیر اختصاصی مثل سرگیجه، خشکی دهان و… ممکن است در برخی موارد دیده شوند. با این حال هر فرد مبتلا به سرگیجه یا خشکی دهان مبتلا به چربی خون بالا نیست!

عوامل مؤثر در ابتلا

ممکن است عوامل مختلفی ریسک ابتلا به هیپرلیپیدمی را افزایش دهند:

  •  داشتن سابقهٔ ابتلا به کلسترول بالا در خانواده
  •  ابتلا به کم‌کاری غده تیروئید (هایپوتیروئیدیسم)
  •  چاقی
  •  نداشتن رژیم غذایی سالم
  •  نوشیدن الکل
  •  ابتلا به دیابت
  •  سیگار کشیدن
  •  ورزش نکردن
  •  سن بالای ۴۰ سال

تشخیص

پزشک به‌منظور تشخیص این بیماری از روش‌های مختلفی اعم از معاینه، گرفتن شرح حال و برخی از آزمایش‌ها استفاده می‌کند.

بررسی‌های بالینی

  •  معاینهٔ فیزیکی
  •  بررسی بیماری‌ها و داروهای مصرفی (برخی داروها می‌توانند باعث افزایش یا کاهش چربی خون شوند).
  •  بررسی سابقه بیماری‌های قلبی در اعضای خانواده
  •  محاسبهٔ امتیاز 10 ساله ریسک ابتلا به بیماری تصلب شرایین (ASCVD)

بررسی‌های آزمایشگاهی

توصیه غربالگری برای پیشگیری از خطرات چربی خون این است که آزمایش چربی خون هر ۵ سال یک بار در زنان و مردان بالای ۴۰ سال و هر سال در افراد مبتلا به دیابت انجام شود.

آزمایش خونی که به‌منظور بررسی سطح کلسترول انجام می‌شود، لیپید پروفایل یا لیپید پانل نام دارد. این آزمایش معمولاً موارد زیر را گزارش می‌دهد:

  • کلسترول تام
  • لیپوپروتئین کم‌چگالی (LDL)
  • لیپوپروتئین پرچگالی (HDL)
  • تری‌گلیسیرید (TG) (نوعی چربی در خون)

همچنین ممکن است پزشک برای برخی بیماران آزمایش‌های زیر را نیز انجام دهد:

  • پروتئین واکنشی سی با حساسیت بالا (hs-CRP)

این آزمایش حساسیت بسیار بالاتری از آزمایش معمول CRP دارد و حتی تغییرات بسیار اندک CRP در خون را شناسایی می‌کند. در افرادی که سطح بالاتری از hs-CRP را در حالت معمول دارند، ریسک بیماری‌های قلبی عروقی بالاتر است که با این آزمایش قابل تشخیص است.

  • لیپوپروتئین (Lpa)
  • آپولیپوپروتئین B

بررسی‌های تصویربرداری

بررسی‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن جایگاه چندانی در بیماران مبتلا به چربی خون بالا ندارند؛ با این حال، متخصص قلب بر اساس صلاحدید خود ممکن است از برخی روش‌ها مانند اسکن کرونری کلسیم استفاده کند.

اسکن کرونری کلسیم

در برخی از بیماران مبتلا به چربی خون بالا که شرایط خاصی دارند (مثلا نمره ASCVD بالا که توسط پزشک محاسبه می‌شود) از اسکن کرونری کلسیم استفاده می‌شود.

به عبارت دیگر، بررسی میزان رسوب کلسیم در سرخرگ‌های کرونری قلب (عروق خونرسان به قلب) با این سی‌تی‌اسکن قابل انجام است. هرچه امتیاز کلسیم کرونری بالاتر باشد، نشان‌دهندهٔ این است که خطر بیشتری تنگ شدن سرخرگ‌های کرونری فرد را تهدید می‌کند و همچنین ریسک حمله قلبی وجود دارد.

درمان

همانطور که پیشتر گفتیم، تغییرات در سبک زندگی، مثل ورزش‌کردن و پیروی‌ از یک رژیم غذایی سالم، خط اول درمان کلسترول بالا هستند؛ اما اگر فرد این تغییرات مهم در سبک زندگی‌ را انجام داده و سطوح کلسترول همچنان بالا باشد، این امکان وجود دارد که پزشک دارو تجویز کند.

درمان دارویی

استاتین‌ها

استاتین‌ها با مهار یک آنزیم در کبد، از ساخته‌شدن کلسترول جلوگیری می‌کنند و باعث کاهش سطح کلسترول و LDL خون می‌شوند. از مهم‌ترین استاتین‌ها می‌توان به آتورواستاتین، روزوواستاتین و سیمواستاتین اشاره کرد. داروهای این دسته مهم‌ترین داروهای کاهش‌دهندهٔ کلسترول و کاهش عوارض ناشی از چربی خون هستند.

مهارکننده‌های جذب کلسترول

داروی ازتیمایب (Ezetimibe) با محدود کردن جذب کلسترول موجود در رژیم غذایی، به کاهش کلسترول خون کمک می‌کند. ازتیمایب معمولاً در کنار یک استاتین، برای افرادی که به حداکثر دوز استاتین پاسخ مناسبی نداده‌اند استفاده می‌شود.

فیبرات‌ها

داروهای فنوفیبرات و جم فیبروزیل، تولید لیپوپروتئین VLDL توسط کبد را کاهش داده و سرعت حذف تری‌گلیسیریدها از خون را افزایش می‌دهند.

VLDLها عمدتاً شامل تری‌گلیسیریدها هستند؛ بنابراین بیشتر در درمان تری‌گلسرید بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند و اثربخشی آن‌ها در کاهش LDL کمتر از استاتین‌هاست.

نیاسین

نیاسین توانایی کبد در ساخت LDL و VLDL را محدود می‌کند؛ اما مزیت بیشتری در مقایسه با استاتین‌ها ندارد. همچنین با توجه به عوارض جانبی، در حال حاضر بیشتر پزشکان آن را فقط برای کسانی تجویز می‌کنند که قادر به دریافت استاتین نیستند.

رزین‌های متصل‌شونده اسید صفراوی

وجود اسیدهای صفراوی برای هضم غذا ضروری است و کبد با استفاده از کلسترول اقدام به ساخت آن‌ها می‌کند. نکته اینجاست که داروی کلستیرامین با اتصال به اسیدهای صفراوی، میزان کلسترول را به‌صورت غیرمستقیم کاهش می‌دهد.

این فرایند، کبد را مجبور می‌کند که از کلسترول اضافه برای ساخت اسید صفراویِ بیشتر استفاده کند و در نتیجه، سطح کلسترول در خون پایین می‌آید. البته داروی کلستیرامین به‌دلیل عوارض گوارشی و اثربخشی کمتر نسبت به استاتین‌ها به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مهارکننده‌های PCSK9

این داروهای تزریقی به کبد کمک می‌کنند که کلسترول کم‌چگالی (LDL) بیشتری را جذب کند تا مقدار کلسترول در گردش خون کاهش پیدا کند.

مهارکننده‌های PCSK9 معمولاً در 2 گروه از بیماران استفاده می‌شوند:

  • افرادی که بیماری ژنتیکی آن‌ها منجر به ایجاد سطوح بالای LDL شده است
  • افرادی که دارای سابقهٔ بیماری کرونری بوده، به دوز حداکثری استاتین‌ و ازتیمایب پاسخ نداده اند و LDL آن‌ها به اندازه کافی پایین نیامده است.

داروهای این دسته شامل آلیروکومب و اولوکومب هستند و علی‌رغم اثربخشی مناسب بسیار گران قیمت‌اند.

درمان غیردارویی

درمان‌های غیردارویی مانند جراحی در چربی خون جایگاهی ندارد.

تغذیه و مکمل

رژیم غذایی

بهترین راه برای کاهش کلسترول، کاهش میزان مصرف اسیدهای چرب ترانس و اشباع‌شده است. کاهش این نوع چربی‌ها به‌معنای محدودکردن مصرف گوشت قرمز و آن دسته از محصولات لبنی است که با شیر پرچرب ساخته شده‌اند. بهتر است که به‌جای این فراورده‌ها، شیر و محصولات لبنی کم‌چرب یا فاقد چربی مصرف کنید.

از طرف دیگر، کاهش مصرف چربی‌های ترانس و اشباع‌شده، به معنای محدودکردن غذاهای سرخ‌شده و پخت‌وپز با استفاده از روغن‌های سالم مانند روغن گیاهی است.

یک رژیم غذایی سالم برای قلب، بر پایهٔ مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، گوشت پرندگان، ماهی، آجیل و روغن‌های گیاهی است و در عین حال، مصرف انواع گوشت قرمز و فراوری‌شده، سدیم و غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شکر را محدود می‌کند.

رژیم مدیترانه‌ای اکثر این ویژگی‌ها را دارد و شروع خوبی برای کسب عادات غذایی سالم است.

شما می‌توانید برای سنجش میزان قند، شکر و چربی فراورده‌ها از برچسب ارزش‌های غذایی روی هر محصول استفاده کنید.

مکمل‌ها

مکمل‌های اسید چرب امگا ۳ و روغن ماهی

مکمل‌های اسید چرب امگا ۳ می‌توانند به کاهش تری‌گلیسرید کمک کنند. قبل از مصرف این مکمل حتماً باید با پزشک مشورت کنید؛ چون این مکمل‌ها تداخلات جدی با برخی از داروها دارند.

مهمترین منابع برای تامین اسید چرب امگا ۳ عبارتند از:

  •  ماهی های چرب
  • برخی گیاهان مانند بذر کتان،
  • روغن کانولا
  • روغن سویا
  •  آجیل

در مصرف آجیل دقت کنید که مصرف بیش از حد آن با افزایش وزن همراه بوده و خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. به‌علاوه، مکمل روغن ماهی اثربخشی چندانی ندارد و بهتر است بیماران از خود ماهی استفاده کنند.

زندگی با چربی خون بالا و کلسترول بالا

خودمراقبتی

تغییراتی که در سبک زندگی خود ایجاد می‌کنید، می‌تواند شما را از ابتلا به هیپرلیپیدمی دور نگه دارد. در این بخش لیست کارهایی که می‌توانید در این راستا انجام دهید را مرور می‌کنیم:

  • سیگار نکشید.
  • به جای نشستن برای مدت طولانی، فعالیت کنید.
  • سطح استرس خود را پایین نگه دارید و در صورت عدم کنترل با یک روانپزشک صحبت کنید.
  • به اندازهٔ کافی بخوابید.
  • غذای سالم بخورید.
  • خوردن گوشت‌های پرچربی را کاهش دهید.
  • از خریدن تنقلاتی که روی برچسب آن‌ها عبارت «چربی ترانس» قید شده است، خودداری کنید.
  • وزن خود را در محدودهٔ سالم نگه دارید.

ورزش

داشتن سبک زندگی کم‌تحرک، میزان لیپوپتروتئین‌های پرچگالی (HDL) را کاهش می‌دهد. به زبان ساده، HDL یک کلسترول خوب در خون است که کم بودن میزان آن یعنی: کلسترول‌های خوب کمتری برای از بین بردن کلسترول بد درون سرخرگ‌های شما وجود دارد.

پس برای بالا بردن HDL، فعالیت بدنی مهم است. شما می‌توانید با انجام تمرینات هوازی با شدت متوسط، به مدت 150 دقیقه در هفته، خطر افزایش کلسترول و ابتلا به فشارخون را کاهش دهید. پیاده‌روی سریع، شنا و دوچرخه‌سواری از جمله تمرینات هوازی لذت‌بخش و مناسب برای رسیدن به این هدف هستند.

کلسترول در کودکان

کودکانی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به کلسترول خون بالا قرار می‌گیرند.

رژیم غذایی و ورزش، بهترین درمان اولیه برای کودکان دوساله و بزرگ‌تر مبتلا به کلسترول بالا یا اضافه‌وزن به شمار می‌روند. در شرایط خاص نیز ممکن است برای کودکان ۱۰ ساله یا بزرگ‌تر که سطوح کلسترول خیلی بالایی دارند، داروهای کاهندۀ کلسترول مثل استاتین‌ها تجویز شود.

داروها

  • آتورواستاتین
  • رزوواستاتین
  • سیموستاتین
  • ازتیمایب
  • کلستیرامین
  • اولوکومب
  • جم فیبروزیل
  • فنوفیبرات
  • نیاسین

 

منبع:آکسون لایف

آرتریت پسوریاتیک

آرتریت پسوریاتیک

اطلاعات عمومی

آرتریت پسوریاتیک چیست؟

آرتریت پسوریاتیک نوعی از بیماری روماتیسم است که برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس را درگیر می‌کند. بیشتر افراد معمولاً ابتدا به پسوریازیس و بعد از آن، به آرتریت پسوریازیس مبتلا می‌شوند، اما مشکلات مفصلی گاهی اوقات می‌توانند قبل از ظاهر شدن تظاهرات پوستی آغاز شوند.

درد، گرفتگی و تورم از علائم و نشانه‌های اصلی آرتریت پسوریاتیک است. این علائم می‌توانند روی قسمت‌های مختلف بدن ازجمله نوک انگشتان و ستون فقرات تأثیر‌‌ بگذارند و معمولاً از خفیف تا شدید متغیر هستند. هدف از درمان این بیماری، کنترل علائم و جلوگیری از آسیب به مفاصل است.

علائم و نشانه‌‌ها

آرتریت پسوریاتیک می‌تواند مفاصل یک طرف یا دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار دهد. علائم و نشانه‌های این بیماری اغلب شبیه آرتریت روماتوئید است. در هر دو بیماری، مفاصل هنگام لمس کردن، دردناک، متورم و گرم هستند. با این حال، آرتریت پسوریاتیک به احتمال زیاد باعث ایجاد موارد زیر نیز می‌شود:

تورم در انگشتان دست و پا

آرتریت پسوریاتیک ممکن است تورم دردناک در انگشتان دست و پای شما ایجاد کند.

درد پا

آرتریت پسوریاتیک می‌تواند در نقاطی که تاندون‌ها و رباط‌ها به استخوان‌ها متصل می‌شوند، به‌ویژه در پشت پاشنه‌ یا کف پا، احساس درد ایجاد کند.

درد در ناحیۀ پایین کمر

بعضی از افراد درنتیجۀ آرتریت پسوریاتیک به بیماری‌ای به نام اسپوندیلیت انکیلوزان مبتلا می‌شوند. اسپوندیلیت انکیلوزان عمدتاً باعث التهاب مفاصل بین مهره‌های ستون فقرات و لگن می‌شود.

عوامل مؤثر در ابتلا

آرتریت پسوریاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به سلول‌ها و بافت‌های سالم کند. پاسخ ایمنی غیرطبیعی باعث التهاب در مفاصل و همچنین تولید بیش از حد سلول‌های پوستی می‌شود. کاملاً مشخص نیست که چرا سیستم ایمنی بدن به بافت سالم حمله می‌کند، اما به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی و محیطی هم در این امر نقش دارند:

پسوریازیس

ابتلا به پسوریازیس، بزرگترین عامل خطر برای ابتلا به آرتریت پسوریاتیک است؛ مخصوصاً در افرادی که ناخن‌هایشان دچار تغییر شکل شده است.

سابقۀ خانوادگی

بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک، پدر، مادر، خواهر یا برادر آن‌ها مبتلا به این بیماری هستند.

سن

اگرچه هر فردی ممکن است به آرتریت پسوریاتیک مبتلا شود، این بیماری اغلب در بزرگسالان بین ۳۰ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد.

علائم هشدار

اگر به پسوریازیس مبتلا شده‌اید و تحت درمان هستید در صورت بروز علائمی مانند تب، سرفه و خستگی شدید و یا تنگی نفس و افزایش ضربان قلب به اورژانس مراجعه کنید.

نسخه تو بدون معطلی بگیر!

تشخیص

تشخیص آرتریت پسوریاتیک براساس مجموعه‌ای از علائم بالینی، معاینات، بررسی‌های آزمایشگاهی و داده‌های تصویربرداری است. بنا به وضعیت بیمار، پزشک ممکن است از ترکیبی از موارد زیر استفاده کند.

بررسی‌های بالینی

در طول معاینه، پزشک:

  • مفاصل را از نظر علائم تورم یا حساسیت بررسی کند.
  • ناخن‌ها را از نظر حفره‌دار شدن، پوسته‌پوسته شدن و سایر ناهنجاری‌ها بررسی کند.
  • کف پا و اطراف پاشنۀ را فشار می‌دهد تا مناطق حساس به درد را پیدا کند.
  • چشم‌ها را از نظر میزان درگیری مورد بررسی قرار می‌دهد.

بررسی‌های آزمایشگاهی

یافته‌های آزمایشگاهی در این بیماری، غیر اختصاصی و عمدتاً شامل افزایش فاکتورهای التهابی است. با این حال، آزمایش خاصی که باعث افتراق آن از سایر بیماری‌های التهابی شود، وجود ندارد. از مهم‌ترین آزمایش‌هایی که توسط پزشک به‌منظور بررسی این بیماری استفاده می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • بررسی فاکتور روماتوئید (RF)
  • آزمایش ANA
  • آزمایش ESR و CRP
  • بررسی مایع مفصلی با آرتروسنتز یا آسپیراسیون مفصلی

بررسی‌های تصویربرداری

تغییرات رادیوگرافیک در سیر پیشرفت بیماری آرتریت پسوریاتیک وجود دارد. دقت MRI از رادیوگرافی ساده در تشخیص التهابات مفصلی بیشتر است.

درمان

درمان دارویی

نوع درمان به شدت بیماری و تعداد مفاصل درگیر بستگی دارد. برخی از داروهایی که در درمان آرتریت پسوریاتیک استفاده می‌شوند، عبارتند از:

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDها)

این دسته از داروها می‌توانند درد را تسکین داده و التهاب را کاهش دهند. مصرف طولانی مدت و خودسرانۀ این دستۀ دارویی توصیه نمی‌شود. از مهم‌ترین داروهای این دسته میتوان به ناپروکسن، ایبوپروفن، ایندومتاسین و دیکلوفناک اشاره کرد.

داروهای ضد روماتیسمی تعدیل‌ کنندۀ بیماری (DMARD)

این دسته از داروها می‌توانند پیشرفت آرتریت پسوریاتیک را کند کرده و مفاصل و سایر بافت‌ها را از آسیب دائمی نجات دهند. عوارض جانبی این داروها متفاوت است؛ با این حال، مؤثرترین داروها در کنترل علائم بیماری هستند. سولفاسالازین، لفلونوماید و متوترکسات در این دسته قرار دارند.

داروهای بیولوژیک

داروهای بیولوژیک ردۀ جدیدتری از داروهای ضد روماتیسمی تعدیل کنندۀ بیماری هستند. داروهای بیولوژیک به‌صورت تزریقی استفاده می‌شوند. این داروها قسمت‌های خاصی از سیستم ایمنی بدن را که باعث التهاب و آسیب مفصلی می‌شوند، هدف قرار می‌دهند. داروهای بیولوژیک می‌توانند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند؛ بنابراین در طول مصرف این داروها اگر علائمی از عفونت مانند تب، سرفه یا علائمی شبیه آنفولانزا رخ داد، بیمار باید فورا به پزشک مراجعه کند. داروهای این دسته شامل آدالیموماب، اینفلیکسیماب، اتانرسپت و … هستند.

تزریق داخل مفصلی

تزریق داخل مفصلی کورتون‌ها، به‌سرعت التهاب را کاهش می‌دهد. در صورت صلاحدید پزشک ممکن است این روش درمانی نیز انجام شود. باتوجه به اینکه از داروی بی‌حس کننده در زمان تزریق استفاده می‌شود، بیمار درد چندانی را تجربه نخواهد کرد.

درمان غیردارویی

جراحی

مفصل‌هایی را که در اثر آرتریت پسوریاتیک آسیب دیده‌اند، می‌توان با پروتزهای مصنوعی ساخته‌شده از فلز یا پلاستیک جایگزین کرد. اگر بیمار درد شدید و عملکرد و تحرک مفصلی ضعیفی داشته باشد، جراحی به او کمک در بهبود کیفیت زندگی کمک خواهد کرد. افرادی که آسیب مفصلی قابل توجه و التهاب فعال‌ دارند، معمولاً کاندید جراحی هستند.

کاردرمانی

کاردرمانی، درد را کاهش داده و انجام کارهای روزمره را آسان‌تر می‌کند؛ ماساژدرمانی نیز درد را تسکین می‌دهد. یک کاردرمانگر می‌تواند به بیمار آموزش دهد که چگونه فعالیت‌های معمولی مانند بلند کردن اجسام و لباس پوشیدن را به گونه‌ای که فشار اضافی بر مفاصل وارد نشود، انجام دهد. کاردرمانگر دربارۀ درد و فعالیت‌های روزانۀ سوال می‌پرسد و سپس، توصیه‌های لازم را خواهد داد.

تغذیه و مکمل

اگر به آرتریت پسوریاتیک مبتلا شده‌اید، ممکن است فکر کنید که آیا تغییر در رژیم غذایی می‌تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید یا خیر. بنیاد درمان بیماری پسوریازیس اعلام کرده است که هیچ مدرک واقعی مبنی بر تأثیر عمدۀ تغذیه برای درمان این بیماری وجود ندارد، اما شواهد نشان داده است که بسیاری از افراد مبتلا به پسوریازیس هنگام مصرف غذاهای سالم، علائم خفیف‌تری دارند.

رژیم غذایی

کدام رژیم غذایی برای آرتریت پسوریاتیک مفید است؟

در ادامه، برخی از محبوب‌ترین رژیم‌های غذایی سالم را بررسی می‌کنیم و به شما می‌گوییم که در صورت ابتلا به آرتریت پسوریاتیک، مصرف چه نوع مواد غذایی می‌تواند به شما کمک کنند.

امگا۳

برای افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک، مصرف غذاهای ضدالتهاب، در کاهش علائم و گرفتگی‌های دردناک مفید است. اسیدهای چرب امگا۳ نوعی اسید چرب اشباع‌نشده هستند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند. بهترین منابع غذایی حاوی امگا۳ شامل ماهی‌های چرب، مانند ماهی آزاد و ماهی تن، روغن کتان و گردو است.

میوه‌ها و سبزیجات آنتی اکسیدان

در افرادی که بیماری‌های خاصی مانند پسوریاتیک دارند، التهاب مزمن می‌تواند به بدن آسیب برساند. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که استرس اکسیداتیو مضر ناشی از التهاب مزمن را کاهش می‌دهند. مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان طبیعی در بسیاری از منابع غذایی وجود دارد. سبد خرید خود را با میوه‌های تازه، سبزیجات، آجیل و ادویه‌جات پر کنید. بهترین منابع غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان عبارتند از: انواع توت‌های تیره، سبزی‌های تیره و برگ‌دار،آجیل، شکلات تلخ، چای و قهوه

غلات کامل با فیبر بالا

برای افراد مبتلا آرتریت پسوریاتیک، کنترل وزن و قند خون بسیار مهم است. غلات کامل فرآوری‌نشده حاوی مقادیر زیادی فیبر و مواد مغذی هستند، با سرعت بیشتری هضم می‌شوند و قند خون را در سطح سالم نگه می‌دارند. برخی از بهترین منابع غذایی حاوی غلات کامل عبارتند از: گندم، ذرت، جوی دوسر و برنج قهوه‌ای

محدودیت رژیم غذایی

مصرف بیش از حد گوشت قرمز و فرآورده‌های آن، در افزایش وزن، افزایش اسیداوریک  و التهاب نقش زیادی دارند. بنابراین، بهتر است مصرف گوشت قرمز را تا حد امکان کاهش دهید. از سوی دیگر، غذاها و نوشیدنی‌های فرآوری‌شده، سرشار از قند، نمک و چربی هستند. این مواد باعث افزایش التهاب و تشدید بیماری می‌شوند.

مکمل‌ها

هیچ ارتباط مستقیمی بین ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و بیماری آرتریت پسوریاتیک وجود ندارد. با این حال، بسیاری از مبتلایان به این بیماری، معتقدند که استفاده از ویتامین‌ها و مکمل‌ها در رژیم غذایی، به کاهش التهاب پوست آن‌ها کمک می‌کند و ممکن است درد مفاصل را نیز تسکین دهد. حتماً قبل از افزودن هرگونه ویتامین یا مکمل به برنامه غذایی، با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا برخی از آن‌ها ممکن است با داروهای شما تداخل ایجاد کنند. برخی از محبوب‌ترین ویتامین‌ها و مکمل‌ها که برای مقابله با بیماری آرتریت پسوریاتیک استفاده می‌شوند، عبارتند از:

اسیدهای چرب امگا۳ (روغن ماهی)

مکمل‌های امگا۳ به‌صورت کپسول ژلاتینی در داروخانه‌ها در دسترس هستند اما نباید بدون نظر و تأیید پزشک از این فرآورده‌ها استفاده کنید.

ویتامین D

مدتی است که پمادهای موضعی ویتامین D برای درمان پسوریازیس مورد استفاده قرار می‌گیرند. پسوریازیس رشد سلول‌های پوست را افزایش می‌دهد و مصرف ویتامین D می‌تواند رشد سلول‌های پوستی را کندتر کند، اما توجه داشته باشید که مصرف زیاد این ویتامین می‌تواند خطرناک باشد. قبل از استفاده از مکمل ویتامین D با پزشک خود صحبت کنید.

گلوکزآمین و کندرویتین

گلوکزآمین و کندرویتین مکمل‌های غذایی‌اند که می‌توان آن‌ها را بدون نسخه نیز خریداری کرد و به‌صورت جداگانه یا با یکدیگر مصرف کرد. گلوکزآمین و کندرویتین به‌طور طبیعی در سلول‌های غضروف بدن و اطراف آن وجود دارند. تصور می‌شود که گلوکزآمین در تشکیل و ترمیم غضروف‌ها کمک می‌کند و ممکن است التهاب را مهار کند؛ همچنین کندرویتین خاصیت ارتجاعی غضروف را تقویت کرده و از تجزیۀ غضروف جلوگیری می‌کند. با این حال شواهد اثربخشی آن‌ها در این بیماری اندک است.

زندگی با آرتریت پسوریاتیک

خود مراقبتی

مدیریت صحیح آرتریت پسوریاتیک از همان ابتدا می‌تواند به جلوگیری از آسیب شدید مفصلی کمک کند. مدیریت مناسب شامل موارد زیر است:

مراقبت از مفاصل

تغییر در نحوۀ انجام کارهای روزمره می‌تواند تفاوت چشم‌گیری در بهبود یا تشدید علائم بیماری شما ایجاد کند؛ به‌عنوان مثال، اجسام سنگین را با دو دست بلند کنید. در این مورد می توانید با پزشک، فیزیوتراپیست یا کاردرمانگر خود مشورت کنید.

کنترل وزن

با کنترل وزن، فشار کمتری بر مفاصل وارد می‌شود و منجر به کاهش درد و افزایش انرژی و تحرک می‌شود.

سیگار

سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا و تشدید علائم آرتریت پسوریاتیک می‌شود.

ورزش

ورزش می‌تواند باعث افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل و تقویت عضلات شود. انواع ورزش‌هایی که فشار کمتری روی مفاصل وارد می‌کنند عبارتند از شنا، پیاده‌روی و یوگا. حتما قبل از شروع یک برنامه ورزشی با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می‌تواند در مورد اینکه چه حرکاتی را باید امتحان کنید یا از آن‌ها اجتناب کنید، شما را راهنمایی کند.

گرم کردن بدن

گرم کردن بدن قبل از هر نوع ورزشی می‌تواند از بروز درد و آسیب جلوگیری کند. ورزش‌های کششی می‌توانند از ماهیچه‌ها و مفاصل محافظت کرده و دامنۀ حرکتی را بهبود بخشند.

تمرینات کششی

کشش دینامیکی به افزایش جریان خون در عضلات کمک می‌کند و برای گرم شدن بدن بسیار مناسب است. روی کشش‌هایی تمرکز کنید که از وارد شدن ضربۀ زیاد به مفاصل جلوگیری می‌کند. اطمینان حاصل کنید که نواحی مشکل‌دار را به‌آرامی کشش می‌دهید تا از درد و آسیب بیشتر جلوگیری کنید. حرکات کششی نه‌تنها می‌توانند به شما کمک کنند تا از آسیب‌دیدگی جلوگیری کنید، بلکه می‌توانند عملکرد و نتایج حاصل از تمرین را نیز افزایش دهند.

سلامت روان

زندگی با بیماری آرتریت پسوریاتیک فراتر از درد، گرفتگی و خستگی، چالش‌های زیاد دیگری نیز دارد. جنبه‌های عاطفی متفاوتی برای این بیماری وجود دارد؛ به‌طور مثال، بیمار ممکن است نسبت به بهبود علائم بیماری خود ناامید شود یا ممکن است نگران هزینه‌های درمان خود یا تأثیر آن بر سایر افراد باشد. بسته به اینکه پلاک‌های پوستی کجاست، ممکن است از پسوریازیس خود خجالت بکشد؛ اما می‌توان با این احساسات کنار آمد. اگرچه ممکن است نتوان بیماری را به‌طور کامل درمان کرد، اما در نحوۀ کنترل آن راه‌‌های زیادی وجود دارد:

کنترل استرس

آرتریت پسوریاتیک و استرس اغلب دست به دست هم می‌دهند. با افزایش استرس، آرتریت پسوریاتیک ممکن است بدتر شود و علائم را نیز تحریک و تشدید کند. اضطراب می‌تواند منجر به کم‌خوابی شود که باعث می‌شود فرد احساس خستگی و درد بیشتری داشته باشد.

حفظ ارتباط اجتماعی

ممکن است وسوسه شوید که از زندگی اجتماعی خود فاصله بگیرید، اما این کار اثر مطلوبی نخواهد داشت. با افرادی که به آن‌ها نزدیک هستید، احساسات درونی خود را به اشتراک بگذارید؛ توجه و پشتیبانی آن‌ها اغلب می‌تواند احساسات ناخوشایند شما را جبران کند. مطالعات نشان داده است که افراد با روابط اجتماعی بالا، افرادی که شریک زندگی، خانوادۀ صمیمی، دوستان یا ارتباطات گروهی دیگر دارند، از عمر طولانی‌تر و سلامت بیشتری برخوردارند.

درمان افسردگی

وقتی دچار یک بیماری مزمن می‌شوید، ممکن است دچار افسردگی شوید و افراد مبتلا به افسردگی ممکن است احساسات مختلفی داشته باشند. افسردگی کاملاً قابل درمان است و اگر بیش از دو هفته احساس ناراحتی و افسردگی می‌کنید، لازم است به پزشک خود اطلاع دهید.

آرتریت پسوریاتیک در بارداری و شیردهی

هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ابتلا به آرتریت پسوریاتیک بر توانایی فرد برای باردار شدن تأثیرگذار باشد، وجود ندارد. در هر بارداری ممکن است سقط جنین هم رخ دهد. از سوی دیگر، هر بارداری با احتمال ۳ تا ۵ درصد ابتلا به نقص مادرزادی آغاز می‌شود. بر اساس مطالعات موجود، مشخص نیست که آیا پسوریازیس یا آرتریت پسوریاتیک شانس نقایص مادرزادی را افزایش می‌دهد یا خیر.

در مورد مصرف داروها در طی دوران بارداری باید با پزشک خود مشورت کنید. پس از تولد نوزاد نیز در صورتی که قصد شیردهی دارید، برای فرزند شما مشکلی ایجاد نخواهد شد؛ زیرا چنین بیماری‌هایی غیرمسری هستند. حتی بسیاری از داروها را می‌توانید در دوران شیردهی استفاده کنید. با این حال، حتماً با پزشکتان دربارهٔ داروهای مصرفی خود صحبت کنید.

داروها و بارداری

متوترکسات و چند داروی دیگر مورد مصرف در بیماری‌های پوستی مانند تازاروتن و آسیترتین باید قبل از اقدام به بارداری قطع شوند. در صورتی که از هریک از این داروها استفاده می‌کنید، قبل از اقدام به بارداری، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

اگر داروهایی که در زمان بارداری مصرف می‌کردید، بیماری شما را کنترل می‌کنند، پزشک احتمالاً از شما می‌خواهد که آن‌ها را در طول بارداری ادامه دهید.

انتقال بیماری به فرزند

یک جزء ژنتیکی در بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت پسوریاتیک وجود دارد. در حالی که احتمال ابتلای فرزند به این بیماری یا سایر بیماری‌های خودایمنی وجود دارد، بسیار مهم است که به یاد داشته باشید بسیاری از زنان مبتلا به بیماری‌های خودایمنی، نوزادان سالمی دارند که به آرتریت یا هر نوع بیماری خودایمنی دیگری مبتلا نمی‌شوند.

زایمان

اگر آرتریت مفاصل، کمر یا باسن شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است با رشد کودکتان، درد بیشتری در آن مفاصل احساس کنید و استرس بیشتری بر آن مفاصل وارد کند. در برخی موارد، درگیری باسن و ستون فقرات ممکن است زایمان طبیعی را دشوارتر کند و التهاب ستون فقرات ممکن است انجام بی‌هوشی نخاعی را دشوار سازد.

شیردهی

با شیردهی، بیماری به کودک منتقل نمی‌شود. استفاده از بسیاری از داروها در دوران شیردهی بی‌خطر است. با این حال، حتماً با پزشک یا داروساز خود دربارۀ سازگاری داروها در دوران شیردهی مشورت کنید.

داروها

از مصرف خودسرانه و تغییر در دوز مصرفی بدون صلاحدید پزشک خودداری کنید. مهم‌ترین داروهای مورد استفاده در آرتریت پسوریاتیک عبارتند از:

  • متوترکسات
  • توفاسیتینیب
  • آزاتیوپرین
  • داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ناپروکسن، ایبوپروفن
  • آدالیمومب
  • باریسیتینیب

 

منبع:آکسون لایف

پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید

اطلاعات عمومی

پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئیدی چیست؟

پرکاری تیروئید وضعیتی است که در آن بدن شما بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کند که به آن تیروئید بیش‌فعال نیز می‌گویند.

هورمون‌های تیروئید توسط غده تیروئید ساخته می‌شوند؛ غده تیروئید در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد. تیروئید پرکار وضعیتی است که سطح هورمون تیروئید شما بالا باشد. هورمون‌های تیروئید به کنترل دمای بدن، ضربان قلب، رشد و وزن بدن کمک می‌کنند و همچنین، انرژی بدن را تنظیم می‌کنند.

وقتی سطح هورمون‌های تیروئید به‌طور غیرمعمول بالا باشد، بدن سریع‌تر و بیشتر انرژی می‌سوزاند و سرعت بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن افزایش می‌یابد.

طوفان تیروئید چیست؟

طوفان تیروئید نوع نادری از پرکاری تیروئید است و اگر سطح هورمون تیروئید شما بیش از حد بالا برود، اتفاق می‌افتد. دمای بدن شما ممکن است بسیار بالا برود، قلب شما خیلی سریع بتپد و در فکرکردن دچار مشکل شوید. ممکن است دچار تعریق، استفراغ، تشنج یا اسهال شدید شوید.

در صورت داشتن هیپرتیروئیدی و عفونت یا قطع مصرف داروهای تیروئید، طوفان تیروئید ممکن است رخ دهد. آسیب، سوختگی و برخی داروهای خاص نیز می‌توانند باعث طوفان تیروئید شوند.

نسخه تو بدون معطلی بگیر!

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌ها ممکن است گاهی اوقات به‌آرامی و در طی چندین سال ایجاد شوند؛ مانند:

  • کاهش وزن، افزایش اشتها و اسهال
  • افزایش تعریق و ناتوانی در تحمل گرما
  • عصبی‌بودن، بیقراری، لرز و اختلال در خواب
  •  تپش قلب و افزایش سرعت تنفس
  • چشم‌های از حدقه بیرون زده
  • خستگی و ضعف عضلانی
  • تغییرات در دوره‌ٔ عادت ماهانه
  • ریزش مو
  • برآمدگی و بزرگ‌شدن گردن ناشی از بزرگ‌ شدن غده تیروئید (گواتر)

عوامل مؤثر در ابتلا

بیماری گریوز

بیماری گریوز یک اختلال سیستم ایمنی و شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است. بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که باعث می‌شود غده تیروئید بیش از حد نرمال هورمون تیروئید را بسازد و آزاد کند. اگر یکی از بستگان شما مبتلا به بیماری گریوز باشد، احتمال ابتلا به تیروئید پرکار در شما افزایش می‌یابد.

تومور تیروئید

تومورهای سرطانی غده تیروئید ممکن است باعث افزایش و ترشح هورمون‌های تیروئید شوند.

گواترمولتی ندولر یا گواتر چندغده‌ای

این بیماری به‌دلیل تولید بیش از حد هورمون تحریک کنندهٔ تیروئید (TSH) توسط غده هیپوفیز ایجاد می‌شود که در نهایت باعث می‌شود غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند.

التهاب تیروئید (تیروئیدیت)

التهاب تیروئید می‌تواند باعث هیپرتیروئیدی کوتاه‌مدت شود. این اتفاق می‌تواند به‌عنوان مثال پس از زایمان یا پس از عفونت‌های ویروسی رخ دهد.

سابقهٔ خانوادگی

در افرادی که سابقهٔ خانوادگی بیماری، به‌ویژه بیماری گریوز را دارند، احتمال ابتلا بیشتر است.

جنسیت

بروز این بیماری در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود.

مصرف بیش از حد یُد

اگر در معرض خطر پرکاری تیروئید هستید و یُد بیش از حد مصرف می‌کنید (از طریق رژیم غذایی یا داروها)، می‌تواند باعث شود تیروئید شما هورمون تیروئید بیشتری تولید کند. یُد یک مادهٔ معدنی است که تیروئید شما از آن برای تولید هورمون تیروئید استفاده می‌کند.

ابتلا به برخی بیماری‌های زمینه‌ای

ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای نظیر کم‌خونی شدید، دیابت نوع یک و بیماری آدیسون، در ابتلا به پرکاری تیروئید نقش مؤثری دارند.

علائم هشدار

در صورت مشاهدۀ علائم زیر،با پزشک خود تماس بگیرید.

  • تب دارید.
  • احساس عصبی بودن و بی‌قراری می‌کنید.
  • دچار لرز، سرفه یا احساس ضعف و درد می‌شوید.
  • داروی شما تمام شده یا مصرف آن را متوقف کرده‌اید.
  • در مورد وضعیت یا مراقبت خود سؤال یا نگرانی دارید.
  • درد ناگهانی قفسهٔ سینه یا تنگی نفس دارید.
  • ضربان قلب شما سریع‌تر از حد معمول است.

تشخیص 

پزشک شما پرکاری تیروئید را به چند روش تشخیص می‌دهد؛ از جمله: معاینهٔ فیزیکی گردن برای بررسی اینکه آیا تیروئید بزرگتر از حد طبیعی است یا خیر. آزمایش خون برای بررسی سطح بالای هورمون تیروئید در بدن شما و بررسی‌های تصویربرداری برای مشاهدهٔ وضعیت تیروئید انجام می‌شود.

بررسی‌های بالینی

پزشک ابتدا یک شرح حال دقیق شامل علائم و سوابق پزشکی خودتان و خانواده‌تان از شما می‌گیرد و سپس معاینهٔ فیزیکی انجام می‌دهد که شامل بررسی موارد زیر است:

تیروئید

ممکن است پزشک شما به‌‌آرامی تیروئید شما را از قسمت بیرونی گردن لمس کند تا ببیند که آیا بزرگ، ناهموار یا حساس است.

چشم

ممکن است پزشک چشمان شما را از نظر تورم، قرمزی، برآمدگی و سایر علائم چشم در بیماری گریوز بررسی کند.

قلب

پزشک شما ممکن است از گوشی پزشکی برای گوش‌دادن به قلب شما برای چک‌کردن ضربان قلب سریع یا نامنظم استفاده کند.

دست

ممکن است پزشک از شما بخواهد که دستانتان را روبه‌روی خود قرار دهید تا ببیند آیا لرزش دارید یا خیر. همچنین ممکن است به‌دنبال تغییراتی در ناخن‌های شما باشد.

پوست

ممکن است پزشک شما پوستتان را برای بررسی گرم و مرطوب بودن آن بررسی کند.

بررسی‌های آزمایشگاهی

آزمایش خون

پزشک شما ممکن است یک نمونه خون برای بررسی سطح بالای هورمون تیروئید و وجود آنتی‌بادی علیه گیرندهٔ TSH در نظر بگیرد؛ به این آزمایش، تست بررسی عملکرد تیروئید (TFT) می‌گویند. در 95% از بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید، سطح هورمون‌های تیروئید T3 و T4 بالاتر از حد نرمال و هورمون تحریک کنندهٔ تیروئید (TSH) پایین تر از حد نرمال است.

اگر بیوتین یا مکمل‌های ویتامین B که ممکن است در مولتی‌ویتامین‌ها وجود داشته باشند، مصرف می‌کنید، آزمایش تیروئید شما ممکن است نتایج کاذب داشته باشد. در صورت استفاده از بیوتین یا مولتی‌ویتامین‌های حاوی بیوتین، به پزشک خود اطلاع دهید. برای اطمینان از نتیجهٔ آزمایش، مصرف بیوتین را از حداقل 12 ساعت قبل قطع کنید.

بررسی‌های تصویربرداری

اسکن تیروئید و بررسی جذب ید رادیواکتیو

برای انجام این آزمایش، یک دوز خوراکی کم از ید رادیواکتیو به شما داده می‌شود تا پزشک بررسی کند که چه مقدار از آن در غده تیروئید شما باقی می‌ماند. شما بعد از ۴، ۶ و ۲۴ ساعت و گاهی بعد از هر سه دورهٔ زمانی، مورد بررسی قرار خواهید گرفت تا ببینند تیروئید شما به چه میزانی یُد جذب کرده است.

سونوگرافی

سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که به پزشک اجازه می‌دهد غده‌ تیروئید شما را به صورت دقیق‌تری بررسی کند.

درمان

چندین روش و داروی مختلف برای درمان پرکاری تیروئید وجود دارد. قبل از انتخاب درمان و دارویی که برای شما مناسب است، پزشک علت پرکاری تیروئید، سن، سلامت کلی، سابقهٔ بیماری‌های قبلی و شدت علائم شما را بررسی می‌کند.

درمان‌های پرکاری تیروئید شامل داروها، درمان با یُد رادیواکتیو و جراحی تیروئید است.

درمان دارویی

داروهای ضد تیروئید

این داروها شامل متی‌مازول و پروپیل تیواوراسیل (PTU) هستند. بعد از شروع مصرف این داروها علائم پرکاری تیروئید معمولاً طی چند هفته تا چند ماه شروع به بهبود می‌کنند که طول درمان معمولاً یک سال و اغلب بیشتر ادامه می‌یابد. داروهای ضد تیروئید معمولاً علائم پرکاری تیروئید را در طول ۶ تا 12 هفته کاهش می‌دهند.

در حالی که هیچ استانداردی برای مدت زمان مصرف دارو وجود ندارد، به احتمال زیاد داروی خود را برای ۱۲ تا ۱۸ ماه باید مصرف کنید. با کاهش تدریجی و کنترل‌شدهٔ دوز، شانس ابتلای مجدد به پرکاری تیروئید تا حدی کاهش می‌یابد.

پزشک ممکن‌ است‌ به شما پیشنهاد کند که از داروهای ضدتیروئید به‌عنوان یک درمان مادام‌العمر استفاده‌ نکنید، زیرا خطر عوارض جانبی با ادامهٔ مصرف دارو افزایش می‌یابد. بنابراین قبل از هرگونه تغییر در میزان دوز این داروها یا تصمیم به قطع مصرف آن‌ها باید با پزشک خود مشورت کنید.

داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتون‌ها )

داروهایی مثل هیدروکورتیزون که باعث کاهش تبدیل T4 به فرم فعال‌تر یعنی T۳ می‌شوند. البته این داروها معمولاً در شرایط حاد و طوفان تیروئیدی مورد مصرف قرار می‌گیرند.

داروهای مسدودکننده بتا

داروهای مسدودکننده بتا مثل پروپرانولول می‌توانند علائمی مانند لرزش، ضربان قلب سریع و عصبی‌شدن را کاهش دهند. آن‌ها به‌سرعت عمل می‌کنند و می‌توانند به شما کمک کنند تا زمانی که درمان‌های دیگر مؤثر واقع شوند، احساس بهتری داشته باشید.

اگرچه این داروها معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند و بر سطح تیروئید تأثیر نمی‌گذارند، اما همان‌طور که گفته شد، می‌توانند برخی از علائم هیپرتیروئیدی را کاهش دهند.

به همین دلیل، پزشک شما ممکن است آن‌ها را تجویز کند تا به شما کمک کند تا زمانی که سطح تیروئیدتان به حالت عادی نزدیک نشده است، احساس بهتری داشته باشید. این داروها به‌طور کلی برای افرادی که مبتلا به آسم هستند، توصیه نمی‌شود.

درمان غیردارویی 

ید رادیواکتیو

ید رادیواکتیو یک درمان رایج و مؤثر برای پرکاری تیروئید است. این درمان شامل مصرف ید رادیواکتیو به صورت خوراکی است که سلول‌های غده‌ تیروئید را که هورمون تیروئید تولید می‌کنند، از بین می‌برد.

این درمان بر سایر بافت‌های بدن تأثیر نمی‌گذارد و تقریباً همهٔ افرادی که تحت درمان با ید رادیواکتیو هستند، در آینده دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند. این اتفاق به این دلیل است که سلول‌های تولیدکنندهٔ هورمون تیروئید از بین‌رفته‌اند؛ اما درمان کم‌کاری‌تیروئید آسان‌تر است و مشکلات سلامتی طولانی‌مدت کمتری نسبت به پرکاری تیروئید ایجاد می‌کند.

برای مشاهدهٔ کامل اثرات درمان ید، ۶ هفته تا ۶ ماه زمان لازم است. در این مدت، سطح هورمون تیروئید خون شما به‌طور منظم کنترل می‌شود. همچنین ممکن است لازم باشد داروهای ضد تیروئید مصرف کنید. برخی از اشعه‌ها چند روز پس از درمان ید رادیواکتیو در بدنتان باقی‌ می‌مانند.

پزشک شما لیستی از اقدامات احتیاطی را که پس از درمان باید انجام دهید به شما ارائه می‌دهد، تا خانواده و نزدیکانتان کمتر در معرض اشعه قرار گیرند. اشعه از ادرار، مدفوع و بزاق شما خارج می‌شود؛ بنابراین، رعایت نکات بهداشتی پس از انجام رادیواکتیو ید بسیار مهم است.

جراحی

از عمل جراحی برای برداشتن قسمتی یا کل غده تیروئید در موارد نادر استفاده می‌شود. اگر باردار هستید یا نمی‌توانید داروهای ضد تیروئید را مصرف کنید یا نمی‌توانید یُددرمانی با یُد رادیواکتیو انجام دهید، ممکن است کاندید جراحی غده تیروئید باشید.

تغذیه و مکمل

رژیم غذایی

افراد مبتلا به بیماری تیروئید نمی‌توانند بیماری خود را از طریق رژیم غذایی درمان کنند؛ اما مصرف غذاها یا مکمل‌های نامناسب می‌تواند باعث ایجاد مشکل در این دسته از افراد شود.

برخی غذاها می‌توانند عملکرد غده تیروئید شما را سالم نگه دارند و برخی از آثار منفی بیماری‌ پرکاری تیروئید را کاهش دهند. باید مقدار کالری لازم را برای جلوگیری از کاهش وزن دریافت کنید.

برخی از مواد معدنی، ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی برای ایجاد تعادل در عملکرد تیروئید ضروری هستند. معمولاً قبل از انجام برخی از درمان‌های پرکاری تیروئید، رژیم غذایی کم ید برای بیمار تجویز می‌شود. به‌عنوان مثال، قبل از انجام پرتودرمانی برای حذف سلول‌های تیروئید اضافی یا آسیب‌دیده، باید رژیم‌ کم ید داشته باشید. همچنین پس از درمان، بسیار مهم است که مصرف ید را در رژیم غذایی خود متعادل کنید.

ید معدنی نقش کلیدی در ساخت هورمون‌های تیروئید دارد و رژیم کم ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک‌ می‌کند.

فرآورده‌های دریایی زیر حاوی ید بالایی هستند و توصیه می‌شود از مصرف بیش از حد آن‌ها در طی دورهٔ بیماری جلوگیری کنید:

  • ماهی
  • جلبک دریایی
  • میگو
  • خرچنگ‌ها
  • سوشی

علاوه بر این، برخی از فرآورده‌های خوراکی نیز محتوای ید بالایی دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:

  • شیر و لبنیات
  • پنیر
  • زردهٔ تخم مرغ
  • نمک ید دار
  • برخی رنگ‌های خوراکی
  • سویا

در صورتی که بیماری شما علامت‌دار یا کنترل‌نشده است، از فرآورده‌های بالا تنها تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه استفاده کنید.

مکمل‌ها

از مصرف مکمل یُد خودداری کنید؛ مگر اینکه پزشکتان تجویز کند. یُد تنها در موارد کمبود مؤثر است و مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث کم‌کاری تیروئید شود.

زندگی با پرکاری تیروئید

خودمراقبتی

در حالی که هیچ اقدام خاصی برای پیشگیری قطعی از بیماری تیروئید وجود ندارد، انتخاب‌ها و راه‌های مؤثری وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلای شما به بیماری‌های تیروئیدی را کاهش داده یا در صورت تشخیص بیماری تیروئید، به شما کمک کنند تا روند پیشرفت بیماری خود را کند یا متوقف کنید.

از آنجایی که اختلالات تشخیص داده نشدهٔ تیروئید می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های دیگر را افزایش دهد، مهم است که از سابقهٔ خانوادگی بیماری تیروئید خود مطلع باشید و به علائم غیرمعمول توجه کنید.

همچنین لازم است که در مورد تیروئید خود اقدامات پیشگیرانه انجام دهید تا خطر مشکلات شما کاهش یابد. اما به خاطر داشته باشید که هیچ چیز قطعی نیست؛ به‌خصوص اگر بیماری تیروئید خودایمن در خانوادهٔ شما وجود داشته باشد.

بهتر است نکات زیر را مدنظر قرار دهید:

سیگار نکشید

دود سیگار حاوی سموم مختلفی است که ممکن است بر تیروئید شما تأثیر بگذارد. خصوصاً تیوسیانات، جذب ید را مختل می‌کند که به نوبهٔ خود می‌تواند تولید هورمون‌های تیروئید را مسدود کند. به‌طور کلی، سیگار کشیدن می‌تواند باعث افزایش سطح تیروکسین (T4) و کاهش جزئی سطح هورمون تحریک کنندهٔ تیروئید (TSH) شود. علاوه بر این، استعمال سیگار احتمال بروز عوارض چشمی را در بیماران گریوز افزایش می‌دهد.

غده تیروئید خود را از روی گردن بررسی‌ کنید

یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای تشخیص زودهنگام انجام دهید، این است که به‌طور مرتب از روی گردن، غده تیروئید خود را بررسی‌ کنید. با این آزمایش ساده می‌توانید توده‌ها، برجستگی‌ها و تورم تیروئید را در صورت نزدیکی به سطح، تشخیص‌ دهید.

با این حال، بسیاری از ندول‌ها و برجستگی‌ها قابل مشاهده یا لمس نیستند؛ بنابراین اگر علائم دیگری دارید، باید به پزشک خود مراجعه کنید.

تنها چیزی که برای این غربالگری ساده نیاز دارید، یک آینه است. اگر بعد از انجام کلیهٔ مراحل مورد مشکوکی دیدید، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.

داروهای خود را به‌طور مرتب مصرف کنید و از تغییر دوز یا قطع مصرف خودسرانهٔ داروها بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. همچنین، حتماً به‌طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید.

مراجعه به پزشک برای معاینات منظم، نه تنها برای سلامت کلی شما، بلکه برای سلامت غده تیروئیدتان نیز بسیار مهم است؛ به‌ویژه اگر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های تیروئید هستید. به‌عنوان مثال، اگر سابقهٔ خانوادگی تیروئیدیت هاشیموتو یا بیماری گریوز دارید، در این مورد، پزشک احتمالاً بخواهد سطح هورمون تیروئید شما را به‌صورت سالیانه بررسی کند.

ورزش 

ورزش می‌تواند به بسیاری از علائم اختلالات تیروئیدی کمک کند، اما نمی‌تواند علت اصلی را درمان کند. ورزش منظم فواید بسیار زیادی دارد و بسیاری از شایع‌ترین علائم مشکلات تیروئید را می‌توان با ورزش بهبود بخشید. افراد مبتلا به پرکاری تیروئید ممکن است اضطراب، خستگی و اختلال خواب را تجربه کنند. ورزش می‌تواند بر بسیاری از این علائم تأثیر مثبت بگذارد.

اگر به یکی از انواع بیماری تیروئید مانند پرکاری تیروئید مبتلا هستید، علائم و حالت‌های روحی شما ممکن است مانع انجام یک برنامهٔ ورزشی منظم شده باشد. اما باید بدانید که با اضافه‌کردن ورزش به برنامهٔ روزانهٔ خود، می‌توانید به بهبود و کنترل علائم پرکاری تیروئید کمک کنید.

هنگامی که مبتلا به اختلال تیروئید هستید، ورزش فواید فراوانی برای شما خواهد داشت که نه تنها بر سلامت کلی شما تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به تسکین و کاهش برخی از علائم شما نیز کمک کند؛ این فواید شامل موارد زیر می‌شوند:

باعث خواب عمیق‌تر و بهتر می‌شود

هنگامی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستید، غده تیروئید شما بیش از حد هورمون تولید می‌کند و ممکن است دچار اختلال خواب و تعریق‌های شبانه شوید؛ در نتیجه، خواب ضعیف‌تری خواهید داشت. ورزش‌کردن اغلب منجر به بهبود کیفیت خواب می‌شود.

روحیهٔ شما را بهبود می‌‌بخشد

افسردگی ناشی از اختلالات تیروئید، به‌ویژه کم‌کاری و پرکاری تیروئید بسیار شایع است. ورزش باعث تحریک تولید بیشتر اندورفین (هورمون شادی) شده و احساس بهتری به شما می‌دهد.

تراکم استخوان شما را افزایش می‌دهد

از دست‌دادن و ضعیف‌شدن استخوان ممکن است به‌دنبال پرکاری‌تیروئید رخ دهد، اما مطالعات نشان می‌دهند که تمرینات قدرتی می‌توانند به شما در بهبود وضعیت استخوان‌هایتان کمک کند.

ورزش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد و اختلال تیروئید به‌طور خودکار خطر ابتلا به بیماری قلبی را در برخی موارد افزایش می‌دهد. اگر مدت زیادی ورزش نکرده‌اید، ممکن است بخواهید آن را آهسته شروع کنید، تمرینات بدون ضربه یا کم فشار را انتخاب کنید و پزشک خود را در جریان بگذارید.

بارداری

اگر داروی ضد تیروئید مصرف می‌کنید، قبل از اقدام برای بارداری، با پزشک خود صحبت کنید. احتمالاً در دوران بارداری خود نیاز به مصرف داروهای مختلف دارید. همچنین، ممکن است داروهای شما نیاز به تنظیم دوز داشته باشد.

اگر تحت درمان با ید رادیواکتیو بوده‌اید، حداقل ۶ ماه قبل از اقدام برای بارداری صبر کنید. این کار به پزشکتان زمان کافی می‌دهد تا متوجه شود که آیا تیروئید شما پس از درمان با ید رادیواکتیو هورمون تیروئید کافی تولید می‌کند یا خیر.

اگر ید رادیواکتیو باعث شد غده تیروئید هورمون‌‌های تیروئیدی بسیار کمی تولید کند، بیمار باید داروهای کم‌کاری تیروئید مصرف کند. این شرایط مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد زیرا زنان با هورمون تیروئید بسیار کم ممکن است برای باردارشدن دچار مشکل شوند. همچنین، اگر خانمی هورمون تیروئید بسیار کمی داشته باشد، ممکن است در اوایل بارداری بر رشد جنین تأثیر بگذارد.

زنانی که هورمون تیروئید کافی تولید نمی‌‌کنند، به درمان نیاز دارند؛ وجود مقدار طبیعی هورمون تیروئید در بدن قبل از بارداری مهم است.

لازم به ذکر است، هر درمانی که استفاده می‌کنید، باید اغلب سطح هورمون تیروئید خود را در دوران بارداری بررسی کنید. سطح هورمون تیروئید در دوران بارداری باید در سطح مناسبی باشد تا از بروز خطرات برای مادر و جنین جلوگیری شود.

سلامت روان

افراد مبتلا به اختلالات تیروئید ممکن است مشکلات روحی و روانی و همچنین مشکلات جسمی را تجربه می‌کنند. این اختلالات به‌ویژه درمورد افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، کم‌کاری تیروئید، بیماری چشمی مرتبط با تیروئید یا سرطان تیروئید دیده می‌شود.

نوع اختلال تیروئید شما هرچه باشد، ممکن است شما را بسیار حساس کند و حتی متوجه شوید که خلق‌و‌خوی شما گاهی به‌طور سریع و غیرقابل پیش‌بینی تغییر می‌کند.  همچنین این بیماری ممکن است باعث اضطراب و بی‌قراری در برخی از مبتلایان شود.

اختلال تیروئید باعث تغییرات ظاهری مانند کاهش یا افزایش وزن و ریزش مو نیز شود که درنهایت ممکن است این تغییرات منجر به کاهش اعتماد به نفس و تغییر در خلق و خو شود. استرس می‌تواند علائم ناشی از بیماری تیروئید را تشدید کند و زمان بیشتری طول بکشد تا این علائم برطرف شوند.

از افراد متخصص کمک بگیرید

خوشبختانه در اکثر موارد، اگر تیروئید علت مشکل باشد، علائم روانی با کنترل اختلال تیروئید یا درمان بهبود می‌یابد و افراد زیادی هستند که می‌توانند به شما کمک کنند.

به یک متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد متابولیسم مراجعه کنید. علائم جسمی مانند ریزش مو، بیماری تیروئید چشم، افزایش یا کاهش وزن، می‌تواند بر احساس شما تأثیر بگذارد.

با یکی از اعضای خانواده یا دوست نزدیک خود که ممکن است بتواند در این دوران سخت به شما کمک کند، صحبت کنید. ممکن است با برخی علائم روانی ناشی از اختلال تیروئید روبه‌رو شوید که کاملاً طبیعی هستند. از گفت‌وگو با پزشک خود دربارهٔ این علائم، احساس ناراحتی یا خجالت نکنید. در صورت نیاز، با متخصص روانپزشک صحبت کنید.

اضطراب یا افسردگی گاهی اوقات نیاز به درمان دارد. درمان‌های غیردارویی مانند روان‌درمانی برای کوتاه‌مدت می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر مشکل شما پایدارتر است، ممکن است داروهای ضدافسردگی برای شما تجویز شود.

داروها

  • متی مازول
  • پروپیل‌تیواوراسیل

 

منبع:آکسون لایف

پوکی استخوان

انواع مختلفی از بیماری‌های استخوانی وجود دارد. یکی از شایع‌ترین آن‌ها بیماری پوکی‌ استخوان است. پوکی استخوان یا استئوپروز نوعی بیماری مزمن است که باعث ضعف و تحلیل ساختار استخوان‌ها می‌شود و احتمال شکستگی آن‌ها را افزایش می‌دهد.

مدت زمان مطالعه:۱۲ دقیقه

پوکی استخوان یا استئوپروز چیست؟

انواع مختلفی از بیماری‌های استخوانی وجود دارد. یکی از شایع‌ترین آن‌ها بیماری پوکی‌ استخوان است. پوکی استخوان یا استئوپروز نوعی بیماری مزمن است که باعث ضعف و تحلیل ساختار استخوان‌ها می‌شود و احتمال شکستگی آن‌ها را افزایش می‌دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که تعادل ساخت استخوان و تجزیه آن بر هم بخورد و بدن بیش از مقداری که لازم است استخوان بسازد، آن را تجزیه کند.

استخوان‌ها بافت زنده هستند. در تمام طول زندگی بدن، استخوان‌های قدیمی را تجزیه می‌کند و استخوان‌های جدید می‌سازد. قبل از ۳۰ سالگی، استخوان بیشتر ساخته می‌شوند تا تجزیه شوند و این باعث می شود بدن استخوان های قوی‌تر و سنگین تری بسازد اما بعد از ۳۰ سالگی، این فرآیند برعکس می‌شود و باعث ضعیف شدن استخوان ها می‌شود.

در حال حاضر در جمعیت بالای ۶۰ سال کشور، شیوع پوکی استخوان بیش از ۴۲ درصد است. این بیماری در خانم‌ها شایع تر از آقایان است. به ازای هر یک نفر مرد ۴ نفر زن مبتلا به این بیماری می‌شوند.

علائم و نشانه‌ها

پوکی استخوان در ابتدا ممکن است هیچ‌گونه علامت یا نشانه‌ای نداشته باشد، اما هنگامی که استخوان‌ها در اثر پوکی استخوان ضعیف شده‌اند، ممکن است علائم و نشانه‌های زیر بروز پیدا کنند:

  • کمردرد شدید
  •  کوتاه‌تر شدن قد در طول زمان
  • خمیدگی و انحنا در کمر
  • شکستگی استخوان راحت‌تر از حد انتظار

عوامل مؤثر در ابتلا

عوامل زیادی وجود دارند که می‌تواند خطر ابتلا به استئوپروز را افزایش دهند. برخی از این عوامل قابل کنترل‌اند، ولی برخی دیگر از این موارد خارج از کنترل است.

رژیم غذایی

کلسیم و ویتامین D ناکافی می‌تواند شانس ابتلا به استئوپروز را افزایش دهد.

فعالیت بدنی

ورزش نکردن و فعالیت نداشتن در طولانی‌مدت می‌تواند شانس ابتلا به استئوپروز را افزایش دهد.

وزن

لاغری و کمبود وزن بیش از حد احتمال ابتلا به استئوپروز را افزایش می‌دهد.

سیگار

استعمال سیگار می‌تواند از جذب کلسیم جلوگیری کند. همچنین خانم‌‌هایی که سیگار می‌کشند، زودتر از خانم‌‌هایی که سیگار نمی‌کشند یائسه می‌شوند. بنابراین خطر ابتلا به بیماری پوکی‌ استخوان در این خانم‌ها افزایش پیدا می‌کند.

الکل

افرادی که نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری‌ هستند.

داروها

برخی از داروها می‌توانند باعث کاهش تراکم استخوان شوند. از مهم ترین داروها میتوان به داروهای شیمی درمانی، داروهای ضدتشنج، مصرف طولانی مدت کورتون‌ها و مهارکننده پمپ پروتون مانند امپرازول، پنتوپرازول و رابپرازول اشاره کرد.

سن

با افزایش سن تراکم استخوان‌ها کاهش پیدا می‌کند.

اختلالات تیروئید

اگر تیروئید بیش از حد فعال باشد یا اگر بیمار برای درمان کم‌کاری تیروئید بیش از حد از داروهای هورمون تیروئید استفاده کند، احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش می‌یابد.

جنسیت

زنان استخوان‌های کوچکتر و ظریف‌تری نسبت به مردان دارند و به‌دلیل تغییرات هورمونی که پس از یائسگی اتفاق می‌افتد، سریع‌تر دچار استئوپروز می‌شوند.

سابقهٔ خانوادگی

اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده مبتلا به این بیماری باشد، خطر ابتلای سایر اعضای خانواده نسبت به سایرین بیشتر است.

جراحی دستگاه گوارش

برخی جراحی‌های لاغری برای کاهش اندازهٔ معده یا برداشتن بخشی از روده، میزان سطح موجود برای جذب مواد مغذی از جمله کلسیم را محدود می‌کند.

بیماری‌ها

افراد مبتلا به برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند نارسایی کلیه، آرتریت روماتوئید، برخی سرطان‌ها و پرکاری تیروئید بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.

علائم هشدار

در صورت مشاهدۀ علائم زیر، به یک مرکز درمانی مراجعه کنید یا با پزشک خود تماس بگیرید:

  • زمانی که درد شدید دارید
  • بعد از زمین خوردن دچار دردهای طاقت‌فرسا و تشدید‌شونده شده‌اید
  • هنگام انجام کارهای روزانه خود دچار درد می‌شوید.
  • درد ناگهانی کمر با یا بدون بی حسی و سوزش با ضعف عضلانی در دست و پا که احتمالا ناشی از شکستگی مهره است.

تشخیص

پوکی استخوان با کاهش بافت استخوانی و از دست دادن قدرت استخوان همراه است. پوکی استخوان با گذشت زمان پیشرفت می‌کند و در نهایت احتمال شکستگی را افزایش می‌دهد.

تشخیص پوکی استخوان (استئوپروز) بسیار مهم است. وقتی استخوان‌ها از نظر میکروسکوپی بررسی می‌شوند، استخوان سالم تا حدودی شبیه لانهٔ زنبور دیده ‌می‌شود. در مواردی که پوکی استخوان وجود دارد، حفره‌ها و فضاهای موجود در لانه زنبوری بسیار بزرگتر از آن‌هایی است که در یک استخوان سالم دیده ‌می‌شود. بلند کردن اجسام سنگین هم حتی می‌تواند باعث شکستگی استخوان در افراد مبتلا به پوکی استخوان شود. شکستگی لگن، ستون فقرات یا مچ در این افراد شایع‌تر است، اما سایر استخوان‌ها نیز مستعد شکستگی‌ا‌ند.

افراد می‌توانند بدون هیچ‌گونه علامت و نشانه‌ای دچار پوکی استخوان شوند ولی از آنجایی که این بیماری قابل پیشگیری و درمان است، تشخیص زودهنگام می‌تواند تفاوت زیادی داشته باشد.

بررسی‌های بالینی

  • بررسی حالت کیفوز(حالت گوژ پشتی) و عدم تعادل
  • کاهش قد فرد نسبت به گذشته (۲۰ سالگی)  بیش از ۴ سانتی متر
  • کاهش قد احتمالی بیش از ۲ سانتی‌متر (تفاوت بین قد فعلی و آخرین قد ثبت‌شده)

بررسی‌های آزمایشگاهی

بررسی‌های آزمایشگاهی در تشخیص پوکی استخوان جایگاهی ندارد. با این حال پزشک معمولا سطح ویتامین D، عملکرد غده تیروئید، آزمایش کامل خون، کلسیم، فسفر، منیزیم، آزمایش عملکرد کبدی و آزمایش ادرار ۲۴ ساعته برای بررسی کلسیم و کراتینین را به منظور رد سایر بیماری‌ها ممکن است درخواست دهد .

بررسی‌های تصویربرداری

سنجش تراکم استخوان (BMD)

تشخیص پوکی استخوان با انجام سنجش تراکم استخوان (BMD) انجام می‌شود. در سنجش تراکم استخوان از دستگاه مخصوصی برای اندازه‌گیری تراکم استخوان استفاده می‌شود. این روش به پزشک امکان‌می‌دهد میزان مواد معدنی استخوان را در ناحیهٔ خاصی از استخوان بسنجد. آزمایش تراکم استخوان را می‌توان بر استخوان‌های مختلف بدن از جمله استخوان لگن، ستون فقرات، ساعد (بین مچ و آرنج)، مچ‌ دست، انگشت یا پاشنهٔ پا انجام داد. سنجش تراکم استخوان بی‌خطر و بدون درد است و اطلاعات مهمی در مورد سلامت استخوان‌ها به پزشک ارائه می‌دهد. سنجش تراکم استخوان انواع مختلفی دارد:

روش DEXA

یکی از روش‌های انجام سنجش تراکم استخوان روش DXA است و امروزه مهم ترین و دقیق ترین روش تشخیص این بیماری به شمار می‌رود. در این روش میزان تراکم و ضخامت استخوان با توجه به سن، جنسیت و نژاد سنجیده می‌شود. در اسکن DEXA اشعه X با دوز کم میزان کلسیم و سایر مواد معدنی را در استخوان‌ اندازه‌گیری می‌کند. 

سی تی اسکن و تصویربرداری با اشعه X

در این بررسی‌ها استخوان‌های نازک‌شده یا شکسته‌شده نشان داده می‌شوند. سی تی اسکن ستون فقرات برای ارزیابی هم‌ترازی و شکستگی‌های استخوان انجام می‌شود. همچنین می‌توان از آن برای اندازه‌گیری تراکم استخوان و تعیین احتمال شکستگی مهره‌ها نیز استفاده‌ کرد.

درمان 

برای درمان پوکی استخوان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. به‌طور مثال از برخی داروها برای جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان‌ها، ساخت استخوان جدید و افزایش استروژن استفاده می‌شود.

این داروها که به جلوگیری از شکستگی استخوان‌ها کمک می‌کنند، به‌صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می‌شوند. همچنین امکان انجام جراحی‌هایی مانند کیفوپلاستی و ورتبروپلاستی در درمان شکستگی‌های مربوط به مهره‌های ستون فقرات که به دنبال پوکی استخوان اتفاق می‌افتند، وجود دارد.

درمان دارویی

داروهای زیر برای درمان بیماران مبتلا به پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرند:

ویتامین D

ویتامین D با دوز 2000 تا 4000 واحد روزانه، برای تمامی بیماران مبتلا به استئوپروز توصیه می‌شود.

بیس فسفونات‌ها

این دارو معمولاً اولین انتخاب برای درمان پوکی استخوان است. در ایران از این دسته دارویی آلندرونیت (قرص خوراکی هفتگی) و زولدرونیک اسید (تزریق سالانه وریدی) وجود دارند.

عوارض اصلی قرص‌های بیس‌فسفونات ناراحتی و سوزش معده است. بیمار بعد از مصرف این قرص‌ باید به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه دراز نکشد و خم نشود تا از برگشت دارو به مری جلوگیری شود. بیمار نباید در این فاصله چیزی میل کند.

بیشتر افرادی که این نکات را رعایت می‌کنند، دچار این عوارض نمی‌شوند. همچنین قرص‌های بیس‌فسفونات به‌خوبی جذب معده نمی‌شوند، بنابراین بیمار باید دارو را با یک لیوان پر آب و معدهٔ خالی مصرف کند.

انواع وریدی بیس‌فسفونات‌ها مانند زولدرونیک‌اسید باعث ناراحتی معده نمی‌شوند. ممکن است برای برخی از افراد تزریق، آسان‌تر از مصرف قرص هفتگی یا ماهانه باشد.

تا یک هفته بعد از تزریق وریدی بیس فسفونات‌ها، ممکن است در برخی بیماران علائم شبیه آنفولانزا به‌صورت درد بدن و آبریزش بینی ایجاد شود که موقتی است و برطرف می‌شود.

دنوزوماب

یکی از داروهایی که برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شود دنوزوماب است. این دارو با تزریق زیرجلدی، هر شش ماه یک بار برای بیمار تجویز می‌شود. طول درمان با این دارو مشخص نیست و براساس صلاحدید پزشک متفاوت است.

تری پاراتاید

این داروی قدرتمند شبیه به هورمون پاراتیروئید است و باعث تحریک ساخت استخوان، افزایش تراکم مواد معدنی استخوانی و افزایش استحکام استخوان می‌شود. این دارو در پوکی استخوان شدید بسیار موثر است.

دارودرمانی با هورمون‌ها

مصرف استروژن به‌ویژه زمانی که بلافاصله پس از یائسگی شروع شود، می‌تواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند. با این حال، استروژن می‌تواند خطر سرطان پستان و لخته شدن خون را افزایش دهد. بنابراین، استروژن به‌طور معمول برای سلامت استخوان در زنان جوان‌تر یا در زنانی که علائم یائسگی آن‌ها نیاز به درمان دارد استفاده می‌شود.

داروی رالوکسیفن اثرات مثبت استروژن را با عوارض کمتر در درمان پوکی استخوان زنان یائسه دارد. مصرف این دارو می‌تواند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان سینه را کاهش دهد. با این حال این دارو امروزه چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

پوکی استخوان در مردان ممکن است با کاهش تدریجی سطح تستوسترون که مرتبط با افزایش سن است ممکن است رخ دهد. درمان جایگزینی تستوسترون می‌تواند به بهبود علائم تستوسترون پایین کمک کند.

درمان غیردارویی

جراحی

برای درمان شکستگی‌ مهره‌های ستون فقرات که در اثر پوکی استخوان اتفاق می‌افتد جراحی انجام می‌شود. روش‌های جراحی عبارتند از:

ورتبروپلاستی

تزریق مخلوط سیمانی به استخوان آسیب دیده

کیفوپلاستی

قرار دادن یک بالن در استخوان آسیب دیده برای ایجاد فضا و سپس تزریق مخلوط سیمانی 

تغذیه و مکمل

رژیم غذایی

غذایی که می‌خورید می‌تواند بر سلامت استخوان‌های شما تأثیر بگذارد. استفاده از غذاهای غنی از کلسیم، ویتامین D و سایر مواد مغذی به سلامت بدن و استخوان‌های شما کمک می‌کنند.

لبنیات

محصولات لبنی مانند شیر کم‌چرب و بدون چربی، ماست و پنیر و برخی از محصولات لبنی غنی‌شده با ویتامین D

ماهی

ماهی ساردین کنسرو شده، ماهی آزاد دارای استخوان، ماهی تن

میوه‌ها و سبزیجات

کلم برگ سبز، شلغم، کلم پیچ، بامیه، کلم چینی، سبزی قاصدک، سبزی خردل، کلم بروکلی، اسفناج، سبزی چغندر، گوجه فرنگی، کنگر فرنگی، سیب‌زمینی، سیب‌زمینی شیرین، کشمش، پاپایا، پرتقال، موز، فلفل قرمز، فلفل سبز، گریپ‌فروت، توت‌‌فرنگی، جوانه بروکسل و آناناس

غذاهای غنی‌شده

 کلسیم و ویتامین D گاهی اوقات به برندهای خاصی از آب‌میوه‌ها، غذاهای صبحانه، شیر سویا، شیر برنج، غلات، میان‌وعده‌ها و نان‌ها اضافه می‌شود.

لوبیا

در حالی‌ که لوبیا حاوی کلسیم، منیزیم، فیبر و سایر مواد مغذی است، دارای مادهٔ دیگری به نام فیتیک اسید نیز هست. این ماده توانایی بدن در جذب کلسیم موجود در لوبیا را کاهش می‌دهد. با خیساندن حبوبات در آب برای چند ساعت و سپس پختن آن‌ها در آب شیرین، می‌توانید سطح فیتیک اسید را کاهش دهید.

گوشت و سایر مواد غذایی حاوی پروتئین

دریافت پروتئین برای سلامت استخوان و سلامت بدن بسیار مهم است. بسیاری از افراد مسن در رژیم غذایی خود به اندازهٔ کافی پروتئین دریافت نمی‌کنند که این مسئله می‌تواند برای استخوان‌ها مضر باشد. با این حال، رژیم‌های غذایی ویژه با پروتئین بالا که حاوی چندین وعده گوشت و پروتئین در هر وعدهٔ غذایی است نیز می‌توانند باعث از دست رفتن کلسیم در بدن شوند.

شما می‌توانید با دریافت کلسیم کافی برای نیازهای بدن‌، این ضرر را جبران کنید. به‌عنوان مثال محصولات لبنی، اگرچه سرشار از پروتئین هستند، اما حاوی کلسیم نیز هستند که برای سلامت استخوان‌ها بسیار حیاتی است.

کاهش میزان نمک مصرفی

خوردن غذاهایی که نمک زیادی دارند باعث از دست رفتن کلسیم در بدن و در نهایت منجر به تحلیل رفتن استخوان‌ها می‌شوند. سعی کنید مقدار غذاهای فرآوری شده، کنسروها و نمک اضافی را محدود کنید. برای اینکه بدانید غذایی پرنمک است، به برچسب ارزش غذایی آن نگاه کنید، اگر میزان سدیم آن ۲۰٪ یا بیشتر است، این غذا پرنمک محسوب می‌شود.

سبوس 

مانند لوبیا، سبوس گندم نیز حاوی مقادیر زیادی فیتیک اسید است که می‌تواند از جذب کلسیم در بدن جلوگیری کند. با این حال، برخلاف لوبیا، سبوس گندم تنها غذایی است که به نظر می‌رسد جذب کلسیم در سایر غذاهایی که همزمان با آن مصرف می‌شود را نیز کاهش می‌دهد.

به عنوان مثال، هنگامی که شما شیر و سبوس گندم می‌خورید، بدن می‌تواند مقداری کلسیم شیر و نه تمام آن را جذب کند. سبوس گندم موجود در غذاهای دیگر مانند نان غلظت بسیار کمتری دارد و احتمالاً تأثیر قابل توجهی در جذب کلسیم نخواهد داشت.

الکل

مصرف زیاد الکل می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود.

کافئین

قهوه، چای و نوشابه های گازدار حاوی کافئین هستند که ممکن است جذب کلسیم را کاهش داده و باعث پوکی استخوان شوند.

مکمل‌ها

کلسیم و ویتامین D

کلسیم و ویتامین دی ارتباط تنگاتنگی با سلامت استخوان‌ها دارند. در درمان پوکی استخوان از این دو مکمل دارویی به‌طور مداوم استفاده می‌شود و بنابراین نقش آن‌ها در این بیماری بیشتر درمانی است تا تنها یک مکمل غذایی ساده. 

همه مردان ۵۰ تا ۷۰ سال باید روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم و همه زنان ۵۰ سال به بالا و مردان ۷۰ سال به بالا باید روزانه ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم مصرف کنند.

زندگی با پوکی استخوان

خود مراقبتی

به اندازهٔ کافی مایعات بنوشید

از پزشک خود بپرسید که روزانه چه مقدار مایعات بنوشید و کدام مایعات برای شما بهتر است. از نوشیدنی‌های حاوی الکل و کافئین استفاده نکنید، زیرا این نوشیدنی‌ها تراکم مواد معدنی استخوان‌ها را کاهش می‌دهند و باعث ضعیف شدن آن‌ها می‌شوند.

منظم ورزش کنید

از پزشک در مورد برنامهٔ ورزشی مناسب خود بپرسید. بسیار مهم است که تحرک داشته باشید و ورزش کنید. حتماً قبل از شروع یک تمرین ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.

سیگار نکشید

استعمال سیگار می‌تواند باعث تحلیل و افزایش احتمال شکستگی استخوان شود.

فیزیوتراپی بروید

یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما در طراحی یک برنامهٔ ورزشی مناسب کمک کند و همچنین راه‌های ایمن و مؤثری برای انجام فعالیت‌های روزانهٔ شما پیشنهاد کند. اگر در مدیریت این بیماری فعال باشید و تلاش کنید، احساس بهتری نسبت به خود و پوکی استخوان خواهید داشت.

ورزش

مانند عضله، استخوان نیز یک بافت زنده است که با ورزش کردن تقویت می‌شود. زنان و مردان جوانی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، به‌طور کلی نسبت به افرادی که ورزش نمی‌کنند تراکم و قدرت استخوانی بیشتری دارند. برای بیشتر افراد، تودهٔ استخوان در طول دههٔ سوم زندگی به اوج خود می‌رسد.

زنان و مردان بالای ۲۰ سال می‌توانند با ورزش منظم، از پوسیدگی و کاهش تراکم استخوان جلوگیری کنند. ورزش همچنین می‌تواند به ما در حفظ قدرت، هماهنگی و تعادل عضلات کمک کند که به نوبهٔ خود به جلوگیری از زمین خوردن و شکستگی‌های مرتبط کمک می‌کند. این مسئله به‌ویژه برای افراد مسن و افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند بسیار مهم است.

ورزش‌های تحمل وزن و مقاومتی بهترین تمرین‌ها برای استخوان‌هاست.

تمرینات تحمل وزن شما را مجبور می‌کند که بر خلاف نیروی جاذبه کار کنید. این ورزش‌ها شامل پیاده‌روی، آهسته دویدن، بالا رفتن از پله‌ها، تنیس و رقص است.

ورزش‌های مقاومتی مانند بلند کردن وزنه می‌توانند استخوان‌ها را تقویت کنند.

تمرینات کم‌فشار مانند یوگا و تای‌چی، کمک زیادی به تراکم استخوان نمی‌کنند؛ اما می‌توانند تعادل شما را بهبود داده و احتمال زمین خوردن شما را کاهش دهد.

سایر ورزش‌ها مانند شنا و دوچرخه سواری به تقویت و قوی ماندن عضلات کمک می‌کنند.

مبتلایان به پوکی استخوان باید چه نکاتی را در ورزش کردن در نظر بگیرند؟

اگر سابقهٔ بیماری مانند ناراحتی قلبی، فشار خون بالا، دیابت یا چاقی دارید یا اگر ۴۰ سال یا بیشتر دارید، قبل از شروع یک برنامهٔ منظم ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. به گفتهٔ پزشکان‌، بهتر است روزانه حداقل۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید.

هنگام شروع یک تمرین، ممکن است در ابتدا کمی درد عضلانی داشته باشید، اما نباید دچار دردهای شدید و آزاردهنده شوید و این دردها نباید بیشتر از ۴۸ ساعت طول بکشند. اگر دچار این دردها شده‌اید، به این معنی است که بسیار سنگین ورزش کرده‌اید و باید سعی کنید میزان آن را کم کنید. در صورت داشتن درد و ناراحتی در قفسهٔ سینه، ورزش را متوقف کنید و قبل از جلسه بعدی ورزش به پزشک مراجعه کنید.

اگر پوکی استخوان دارید، از پزشک خود بپرسید کدام ورزش‌ها برای شما مناسب هستند. اگر دچار کاهش تودهٔ استخوانی شده‌اید‌، متخصصان توصیه می‌کنند برای محافظت از ستون فقرات خود از ورزش‌هایی که باعث خم‌شدن، کشیده شدن یا پیچ خوردن استخوان می‌شود اجتناب کنید. علاوه بر این، برای کاهش خطر شکستگی استخوان، باید از ورزش‌های پرتحرک مانند ایروبیک جلوگیری کنید.

سلامت روان

تشخیص پوکی استخوان ممکن است به‌دلیل تأثیر بر کیفیت زندگی، ترس از زمین خوردن و خجالت کشیدن در مورد تغییر وضعیت ظاهری بر سلامت روانی بیمار تأثیر بگذارد. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده است که اختلالات در سلامت روان ممکن است به‌طور قابل توجهی بر کاهش تراکم استخوان‌ها و ضعیف شدن آن‌ها تأثیر بگذارد و باعث پوکی استخوان شود. مشخص شده است که اضطراب باعث کاهش تراکم مواد معدنی استخوان لگن می‌شود. همچنین برخی از مداخلات دارویی که برای بهبود سلامت روان استفاده می‌شوند، ممکن است بر سلامت استخوان‌ها تأثیر بگذارد.

بعد از تشخیص بیماری، ممکن است تصور ذهنی شما تغییر کند و خود را شکننده‌تر از قبل ببینید. بعد از شکستگی یک استخوان، بسیاری از افراد مبتلا به پوکی استخوان به‌قدری ترس دارند که ممکن است دوباره زمین بخورند و صدمه ببینند و انجام فعالیت‌هایی را که از آن لذت می‌برند متوقف کنند.

این بیماری می‌تواند حالت بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد؛ به‌عنوان مثال، پوکی استخوان می‌تواند باعث شکستگی‌های جزئی در مهره‌های ستون فقرات شود که نهایتاً منجر به قوز کمر می‌شود. چنین تغییراتی در بدن می‌تواند احساسات شما را تحت تاثیر قرار دهد. آنچه شما می‌توانید انجام دهید این است که نگرانی‌ها و ترس‌های خود را با دیگران در میان بگذارید، مشاور می‌تواند در این خصوص به شما کمک کند.

اگر احساس غم و تنهایی می‌کنید، برای انجام کار‌های خود انرژی ندارید و این علائم بیش از دو هفته طول کشیده است، در مورد علائم خود با پزشک مشورت کنید. داروها و روان درمانی‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند به افراد مبتلا به افسردگی کمک‌ کند.

 

داروها

  • دنوزومب
  • زولدرونیک اسید
  • تری‌پاراتاید
  • آلندرونات

منبع:آکسون لایف

دیابت نوع ۱

دیابت نوع ۱ که زمانی با نام دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین شناخته می‌شد، یک بیماری مزمن است و زمانی ظاهر می‌شود که پانکراس (لوزالمعده) انسولین تولید نکند یا میزان تولید انسولین آن کم باشد. انسولین نوعی هورمون است که به بدن کمک می‌کند تا از گلوکز برای تولید انرژی استفاده کند. گلوکز نیز نوعی قند است که بیشتر آن توسط غذاهایی که می‌خوریم، وارد بدنمان می‌شود.

مدت زمان مطالعه: 9 دقیقه

دیابت نوع ۱ چیست؟

دیابت نوع ۱ که زمانی با نام دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین شناخته می‌شد، یک بیماری مزمن است و زمانی ظاهر می‌شود که پانکراس (لوزالمعده) انسولین تولید نکند یا میزان تولید انسولین آن کم باشد. انسولین نوعی هورمون است که به بدن کمک می‌کند تا از گلوکز برای تولید انرژی استفاده کند. گلوکز نیز نوعی قند است که بیشتر آن توسط غذاهایی که می‌خوریم، وارد بدنمان می‌شود.

انسولین به گلوکز اجازه می‌دهد تا وارد آن دسته از سلول‌های بدن شود که به آن نیاز دارد و مازاد گلوکز را برای استفادهٔ بعدی ذخیره می‌کند. انسولین کارهای مهم دیگری را نیز انجام می‌دهد؛ بدون انسولین، میزان گلوکز (قند) خون به‌شدت بالا می‌رود و این اتفاق، با گذشت زمان به بدن آسیب خواهد رساند.

دیابت نوع ۱ به پایش سطح قند خون به‌صورت منظم و درمان با انسولین نیاز دارد. درمان، اصطلاح سبک زندگی و خود مراقبتی، ممکن است سطح قند خون را کنترل کند و ریسک عوارض مرتبط با بیماری را به حداقل برساند.

دیابت نوع ۱ معمولاً در کودکی یا اوایل جوانی آغاز می‌شود، اما ممکن است در هر سنی نیز خود را نشان دهد. 

عوامل مؤثر در ابتلا

برخی از عوامل خطرساز شناخته‌شده دیابت نوع یک، شامل موارد زیر است:

سابقهٔ خانوادگی

هر شخصی که پدر، مادر یا برادر و خواهر مبتلا به دیابت نوع یک داشته باشد، در معرض ریسک بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارد.

ژنتیک

برخورداری از برخی ژن‌ها، نشان‌دهندهٔ افزایش ریسک بروز دیابت نوع ۱ است.

موقعیت جغرافیایی محل زندگی

هر چه از خط استوا دورتر شوید، احتمال بروز دیابت نوع ۱ بیشتر می‌شود.

سن

گرچه بروز دیابت نوع ۱ در هر سنی امکان دارد، اما این احتمال در ۲ بازه سنی، به صورت قابل‌ توجهی بیشتر است. بازهٔ اول مربوط به کودکان ۴ تا ۷ ساله می‌شود و بازهٔ دوم کودکان ۱۰ تا ۱۴ ساله را دربر‌می‌گیرد.

 

علائم و نشانه‌ها

ممکن است نشانه‌ها و علائم دیابت نوع ۱، به‌صورت نسبتاً ناگهانی ظاهر شوند و امکان دارد که شامل موارد زیر باشند:

  • افزایش تشنگی
  • تکرر ادرار
  • شب ادراری در کودکانی که قبلاً سابقهٔ شب ادراری نداشته‌اند
  • افزایش اشتها و پرخوری
  • کاهش وزن ناخواسته
  • تحریک‌پذیری و سایر تغییرات خلقی
  • ضعف و خستگی
  • تاری دید

اگر تشخیص بیماری به تأخیر بیفتد، ممکن است دیابت نوع 1 درمان نشده منجر به بروز عارضه‌ای خطرناک با نام کتواسیدوز دیابتی (DKA) شود که علائم آن عبارتند از:

  • تنفس با بوی میوه و احساس بوی میوه در دهان
  • حالت تهوع و استفراغ
  • درد در ناحیهٔ شکم
  • تنفس سریع و پی‌در‌پی
  • گیجی و کاهش سطح هوشیاری
  • خواب‌آلودگی

 

علائم هشدار

اگر شما یا کودکتان ترکیبی از علائم ذکر شده را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید. 

تشخیص

تشخیص دیابت نوع یک نسبتاً ساده است.

بررسی‌های بالینی

پزشک طی معاینه، شرح حال دقیقی از سوابق بیماری، داروهای مصرفی، سابقهٔ خانوادگی ابتلا به دیابت، علائم و نشانه‌های بیمار می‌گیرد.

بررسی‌های آزمایشگاهی

اگر کودک شما علائم دیابت نوع ۱ را دارد، پزشک متخصص شما انجام تست‌های زیر را تجویز خواهد کرد:

آزمایش قند خون

پزشک متخصص شما از آزمایش قند خون استفاده می‌کند تا بفهمد که میزان قند موجود در خون شما چقدر است. همچنین ممکن است از شما بخواهد تا آزمایش قند خون را به ۲ شیوهٔ تصادفی و ناشتا انجام دهید. در شیوهٔ تصادفی نیازی به ناشتا بودن نیست و در هر زمان از روز قابل انجام است. برای آزمایش ناشتا حداقل از ۸ ساعت قبل از آزمایش، نباید چیزی بخورید. اگر نتایج تست نشان‌دهندهٔ بالا بودن بیش از حد سطح قند خون شما باشد، معمولاً معنای آن ابتلای شما به دیابت است.

تست هموگلوبین گلیکوزیله (A1c)

اگر نتایج آزمایش قند خون نشان‌دهندهٔ ابتلای شما به دیابت باشد، ممکن است که پزشک شما توصیه به انجام آزمایش A1C کند. این آزمایش میانگین سطح قند خون شما را در 2 تا 3 ماه گذشته نشان می‌دهد.

تست آنتی‌بادی

این نوع آزمایش خون، میزان اتوآنتی‌بادی‌ها در خون را بررسی می‌کند تا مشخص شود که شما دیابت نوع ۱ یا ۲ دارید. اتوآنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که توسط سیستم ایمنی ساخته شده اما به اشتباه به بافت‌های بدن و سلول‌های خودی حمله می‌کنند. اوتو آنتی‌بادی‌ها معمولاً در خون افرادی که دیابت نوع ۲ دارند، وجود ندارد.

بررسی‌های تصویربرداری

در ارتباط با تشخیص دیابت نوع ۱، بررسی‌های تصویربرداری جایگاهی ندارد. 

 

درمان 

 

درمان دارویی

امکان دارد که انسولین به روش‌های زیر تزریق شوند:

تزریق‌های چندگانه در روز (MDI)

در مصرف انسولین تزریقی از یک ویال و سرنگ استفاده می‌شود. در هر تزریق، شما از یک سرنگ برای خارج‌کردن دوز صحیح انسولین از ویال استفاده می‌کنید. امکان دارد انسولین را به بافت چربی شکم، بالای بازو، ران یا باسن تزریق کنید. به‌صورت معمول این روش تزریق کم‌هزینه‌ترین راه برای دریافت انسولین هستند. 

قلم

قلم‌های انسولین شبیه به نوع تزریقی آن هستند؛ با این تفاوت که قلم، از قبل با انسولین پر شده است. استفاده از قلم، معمولاً از سرنگ‌ها راحت‌تر است. همچنین ممکن است گزینهٔ خوبی برای افراد کم‌بینا باشد.

پمپ

پمپ‌های انسولین دستگاه‌هایی هستند که انسولین را به‌طور پیوسته و به محض نیاز آزاد می‌کنند. آن‌ها روش طبیعی ترشح انسولین توسط لوزالمعده شما را تقلید می‌کنند. پمپ‌ها انسولین را از طریق یک کاتتر کوچک (لوله نازک و انعطاف‌پذیر) به شما می‌رسانند. این کاتتر، معمولاً در شکم وارد می‌شود.

میزان انسولینی که به‌صورت روزانه نیاز دارید، در طول عمر شما و تحت شرایط خاص تغییر خواهد کرد. به عنوان مثال معمولاً در طول دوران بلوغ، بارداری و زمانی که داروهای استروئیدی مصرف می‌کنید، به دوزهای بیشتری از انسولین نیاز دارید.

به همین خاطر، مراجعه به متخصص غدد به‌صورت منظم (معمولاً حداقل سه بار در سال) اهمیت دارد. با این کار مطمئن می‌شوید که دوزهای انسولین و برنامه کلی مدیریت دیابت، برای شما به‌درستی کار می‌کنند.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، در طول زندگی خود به انسولین درمانی نیاز دارند. انواع مختلفی از انسولین وجود دارند که هر کدام با سرعت‌های متفاوتی شروع به اثربخشی می‌کنند و مدت زمان متفاوتی در بدن شما باقی می‌مانند. ممکن است لازم باشد از بیش از یک نوع انسولین استفاده کنید.

انسولین را نمی‌توان به صورت خوراکی برای کاهش قند خون مصرف کرد، زیرا آنزیم‌های معده انسولین را تجزیه می‌کنند و از اثربخشی آن جلوگیری می‌کنند. برای دریافت انسولین می‌توان از پمپ انسولین یا تزریق از طریق  پن یا سرنگ استفاده کرد. در ادامه انواع انسولین معرفی می‌شوند.

انسولین کوتاه‌ اثر

این نوع انسولین حدود ۳۰ دقیقه پس از تزریق، شروع به اثر می‌کند، حدوداً ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه پس از تزریق به اوج اثرگذاری می‌رسد و حدود ۴ تا ۶ ساعت ماندگاری دارد. انسولین رگولار یک انسولین کوتاه اثر است.

انسولین سریع اثر

این نوع انسولین در عرض ۱۵ دقیقه شروع به اثرگذاری می‌کند، پس از ۶۰ دقیقه به اوج اثرگذاری می‌رسد و حدود ۴ ساعت ماندگاری دارد. از انسولین‌های این دسته می‌توان گلولایزین و آسپارت را نام برد.

انسولین طولانی اثر

این نوع انسولین ممکن است از ۱۴ تا ۴۰ ساعت را پوشش دهد. به‌عنوان مثال، می‌توان به گلارژین و دتمیر اشاره کرد.

متوسط اثر

این نوع انسولین پس از حدود 1 تا 3 ساعت شروع به کار می‌کند، طی 6 تا 8 ساعت به اوج اثرگذاری می‌رسد و حدود 12 تا 24 ساعت ماندگاری دارد . به عنوان مثال می‌توان به انسولین NPH اشاره کرد.

درمان غیردارویی

درمان غیردارویی دیابت نوع ۱ شامل موارد زیر می‌شود:

  • محاسبهٔ میزان کربوهیدرات، چربی و پروتئین
  • پایش میزان قند خون در فواصل زمانی کوتاه
  • خوردن غذاهای سالم
  • ورزش کردن به‌صورت منظم و نگه‌‌داشتن وزن در محدودهٔ سالم 

هدف از انجام نکات بالا، نگه‌داشتن میزان قند خون در سطحی نزدیک به محدودهٔ نرمال تا حد ممکن است. این کار از عوارض دیابت جلوگیری می‌کند یا ظهور آن‌ها را به تعویق می‌اندازد.

 

تغذیه و مکمل

رژیم غذایی

رژیم غذایی خاصی تحت عنوان رژیم دیابتی وجود ندارد. با این حال، مهم این است که فرد دیابتی رژیم غذایی خود را بر پایهٔ مصرف غذاهای مغذی، کم‌چرب و با فیبر بالا مانند: میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل متمرکز کند.

متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که کمتر از محصولات حیوانی و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید و شیرینی و قند‌های ساده استفاده کنید. این برنامهٔ غذایی سالم حتی برای افراد بدون دیابت نیز توصیه می‌شود. از رژیم‌های غذایی سالم می‌توان به رژیم مدیترانه‌ای (سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، میوه‌ها، چربی‌های سالم و قند کم) و رژیم دش اشاره کرد. البته برای تنظیم رژیم غذایی متناسب با شرایطتان توصیه می‌شود به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.

افراد مبتلا به دیابت باید وزن خود را نیز در محدودهٔ مناسب حفظ کنند زیرا افزایش وزن از عوارض جانبی انسولین درمانی در دیابت نوع ۱ است. برای جلوگیری از افزایش وزن، نکات زیر توصیه می‌شود:

  • به طور منظم خود را وزن کنید و اجازه ندهید که وزن ۴.۵ کیلوگرم یا بیشتر افزایش یابد و سپس اقدام کنید.
  • برای بهبود کنترل قند خون، ممکن است لازم باشد کالری دریافتی روزانهٔ خود را ۲۵۰ تا ۳۰۰ کالری کاهش دهید تا از افزایش وزن جلوگیری کنید.
  • اگر سطح قند خون اغلب در یک زمان خاص از روز پایین است، به جای اضافه کردن یک میان‌وعده، با پزشک متخصص خود در مورد کاهش دوز انسولین صحبت کنید.
  •  شما باید بدانید که چگونه مقدار کربوهیدرات‌های موجود در غذاهایی را که می‌خورید، بشمارید. این مورد به تنظیم دوز انسولین دریافتی می‌تواند کمک کند.

مکمل‌ها

کروم

مکمل‌های حاوی کروم به متابولیسم کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند‌. با این حال، تحقیقات در مورد استفاده از کروم برای درمان دیابت متفاوت است. دوزهای پایین برای اکثر افراد بی‌خطر است، اما دوز‌های بالای کروم می‌توانند باعث آسیب به کلیه‌ها شوند.

آلفا لیپوئیک اسید (ALA)

مصرف این مکمل عوارض مرتبط با بیماری دیابت مانند درد ناشی از نوروپاتی دیابتی را کاهش می‌دهد.

زندگی با دیابت نوع یک

خودمراقبتی

بعضی از راهکارهایی که ممکن است به شما در کنترل دیابت نوع ۱ کمک کنند، شامل موارد زیر است:

قند خون خود به صورت مرتب را چک کنید

بررسی قند خون با استفاده از گلوکومتر یا دستگاه مانیتور (پایش) مداوم قند خون (CGM)، در کنترل دیابت و جلوگیری از عوارض ناشی از آن بسیار اهمیت دارد. سعی کنید قند خونتان را قبل و بعد از وعده‌های غذایی و همچنین قبل از خواب، اندازه‌گیری کنید. درمان به‌موقع قند خون بالا حائز اهمیت است.

پاهای خود را بررسی کنید

روزانه پاهای خود را با آب ولرم بشویید. آن‌ها را به‌آرامی (به‌خصوص بین انگشتان پا) خشک کنید. پاهای خود را با لوسیون مرطوب کنید و هر روز پای خود را از نظر تاول، بریدگی، زخم، قرمزی یا تورم چک کنید. اگر زخم یا مشکل دیگری در پای خود دارید که بهبود پیدا نمی‌کند به پزشک خود اطلاع دهید‌.

انسولین و سایر داروهای خود را به‌صورت منظم مصرف کنید

طبق دستورالعمل‌هایی که پزشک شما برای استفاده از انسولین و سایر داروهایتان ارائه داده است، پیش روید.

به‌صورت منظم به متخصص غدد خود مراجعه کنید

مراجعه به متخصص غدد به‌صورت منظم اهمیت دارد زیرا باعث می‌شود مطمئن ‌شوید که برنامه‌های دارویی و رژیم غذایی با بیماری شما و شرایط فعلی‌تان تطبیق دارد.

به متخصص چشم پزشکی مراجعه کنید

دیابت نوع ۱ ممکن است باعث آسیب به چشم‌ها شود. حداقل سالی یک‌بار به چشم‌پزشک خود مراجعه کنید تا سلامت چشم‌های شما بررسی شود.

ورزش

همهٔ افراد به انجام ورزش‌های منظم هوازی نیاز دارند و کسانی که دیابت نوع یک دارند نیز از این قاعده مستثنی نیستند. اول از همه، تأییدیه دکتر خود را برای ورزش‌کردن بگیرید. بعد از آن، فعالیت‌هایی مثل قدم‌زدن یا شناکردن را که از آن لذت می‌برید، انتخاب کنید و آن‌ها را تبدیل به بخشی از برنامهٔ روزانه‌تان کنید. هدفتان را برای ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته تنظیم کنید و اجازه ندهید بیشتر از ۲ روز در هفته، بدون ورزش  و فعالیت بدنی سپری شود.

به یاد داشته باشید که فعالیت فیزیکی، قند خون را کاهش می‌دهد. اگر فعالیت جدیدی را شروع کردید، سطح قند خونتان را بیشتر از قبل اندازه‌گیری کنید تا متوجه شوید که آن فعالیت چگونه بر سطح قند خون شما تأثیر می‌گذارد. شاید باتوجه به افزایش فعالیت فیزیکی، نیاز داشته باشید که برنامۀ غذایی یا دوز انسولین خود را تغییر دهید.

سلامت روان

احتمال افسردگی در افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با سایر افراد، ۲ تا ۳ برابر بیشتر بوده و احتمال بروز اضطراب در آن‌ها نیز ۲۰ درصد بیشتر است. زندگی‌کردن با یک بیماری مزمن که نیازمند مراقبت مداوم است، می‌تواند طاقت‌فرسا باشد. اگر علائم افسردگی یا اضطراب را تجربه می‌کنید، مهم است که به یک روان‌شناس یا روان‌پزشک مراجعه کنید.

دیابت نوع ۱ در بارداری

معمولاً زنانی که دیابت نوع ۱ دارند، می‌توانند باردار شوند و فرزندی سالم داشته باشند. اگرچه برای به‌حداقل‌رساندن عوارض، کنترل  قند خون قبل از بارداری و در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است.

ریسک عوارض بارداری برای زنانی که دیابت نوع ۱ دارند، بالاتر است. مشاوره و ارزیابی شرایط بیمار قبل از اقدام به بارداری، توسط متخصصان توصیه شده است.

همچنین خطر بروز اختلالات مادرزادی برای زنانی که مبتلا به دیابت نوع ۱ هستند، بیشتر است؛ به‌خصوص اگر در طول ۶ تا ۸ هفتهٔ اول بارداری، دیابت آن‌ها به‌خوبی کنترل نشود. کنترل دقیق دیابت در طول دوران بارداری، می‌تواند ریسک عوارض ناشی از آن را کاهش دهد.

واکسیناسیون

دریافت واکسن برای مبتلایان به دیابت نوع ۱ و ۲ بسیار اهمیت دارد. این افراد در معرض خطر بیشتری هستند و واکسن‌زدن تا حد زیادی می‌تواند به حفظ سلامت این افراد کمک کند. بهتر است دربارهٔ دریافت واکسن با پزشک خود مشورت کنید.

دیابت سیستم ایمنی بدن را بسیار ضعیف می‌کند و حتی اگر بتوانید به‌خوبی این بیماری را کنترل کنید، سیستم ایمنی بدن شما نسبت به سایر افراد، ممکن است دربرابر  عفونت‌ها و ابتلا به بیماری‌های دیگر ضعیف شود. برای مثال، بیماری‌هایی مثل آنفولانزا ممکن است سطح گلوکز خون شما را تا سطح خطرناکی بالا ببرد.

دریافت واکسن، از بهترین راه‌های محافظت و ایمن‌سازی بدن در برابر بیماری‌های مختلف است. نیاز است که واکسن‌های زیر را دریافت کنید:

  • واکسن آنفولانزا برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزای فصلی در هر سال 
  • واکسن کووید-۱۹ برای پیشگیری و کنترل ابتلا به بیماری کرونا
  • واکسن پنوموکوک برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های خطرناک پنوموکوکی 
  • واکسن Tdap برای پیشگیری از ابتلا به کزاز، دیفتری و سیاه‌سرفه
  • واکسن هپاتیت B برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B
  • واکسن آبله مرغان برای پیشگیری از ابتلا به آبله مرغان و زونا

داروها

  • انسولین گلارژین 
  •  انسولین گلولایزین 
  •   انسولین دتمیر

منبع:آکسون لایف

 

فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) بیماری مزمنی است که باعث ایجاد درد، خستگی مفرط و علائم دیگری در سایر نقاط بدن می‌شود. ممکن است مبتلایان به فیبرومیالژی نسبت به دیگر افراد، به درد حساس‌تر باشند؛ این حالت، درک غیرعادی درد نامیده می‌شود.

مدت زمان مطالعه: 8 دقیقه

فیبرومیالژیا یا فیبرومیالژی چیست؟

فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) بیماری مزمنی است که باعث ایجاد درد، خستگی مفرط و علائم دیگری در سایر نقاط بدن می‌شود. ممکن است مبتلایان به فیبرومیالژی نسبت به دیگر افراد، به درد حساس‌تر باشند؛ این حالت، درک غیرعادی درد نامیده می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

علائم جسمی بیماری

رایج‌ترین علائم فیبرومیالژیا، درد و خستگی مفرط است؛ سایر علائم عبارتند از:

  • درد و تندرنس عضلانی (حساسیت به لمس؛ در این حالت در صورت لمس یک نقطه از بدن بیمار احساس درد می‌کند)
  • خستگی مفرط
  • درد فک و صورت (اختلالات مفصل فکی گیجگاهی)
  • سردرد
  • مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست
  • اختلال در کنترل ادرار

عوامل مؤثر در ابتلا

ریسک‌فاکتورها یا عوامل مؤثر در ابتلا به فیبرومیالژیا شامل موارد زیر است:

جنسیت

این بیماری در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد (بین ۷۰ تا ۹۰ درصد از موارد این بیماری مربوط به زنان است).

سابقهٔ خانوادگی

اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر به فیبرومیالژیا مبتلا باشند، ممکن است احتمال بروز این بیماری در فرد بیشتر باشد.

سایر اختلالات

در صورت ابتلا به آرتروز زانو (استئوآرتریت)، روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) یا لوپوس، احتمال بروز این بیماری در فرد بیشتر می‌شود.

استرس و برخی از بیماری های باکتریایی و ویروسی هم ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.

علائم هشدار

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم جدیدی مانند درد، خستگی مفرط یا تغییراتی در سلامت روان خود را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید؛ 

تشخیص

بررسی‌های بالینی

در گذشته، پزشکان ۱۸ نقطهٔ مشخص از بدن مراجع را بررسی می‌کردند تا تعداد نقاطی را که با فشار محکم دچار درد می‌شوند، بشمارند. در دستورالعمل جدیدتر کالج روماتولوژی آمریکا (ACR)، دیگر معاینهٔ نقاط حساس لازم نیست. در عوض، عامل اصلی مورد نیاز برای تشخیص فیبرومیالژیا، درد گسترده در سراسر بدن است که حداقل سه ماه ادامه پیدا کند.

برای تشخیص قطعی فیبرومیالژی باید حداقل چهار ناحیه از پنج ناحیهٔ مورد نظر بدن، درد داشته باشد، که این نواحی عبارتند از:

  • سمت چپ بالاتنه شامل شانه، بازو یا فک
  • سمت راست بالاتنه شامل شانه، بازو یا فک
  • سمت چپ پایین‌تنه شامل مفصل ران، لگن یا پا
  • سمت راست پایین‌تنه شامل مفصل ران، لگن یا پا
  • ناحیهٔ اکسیال شامل گردن، کمر، سینه یا شکم

بررسی‌های آزمایشگاهی

هیچ آزمایش تشخیصی، مثل آزمایش‌های خون برای تشخیص بیماری وجود ندارد.

آزمایش‌هایی که برای رد سایر بیماری‌هایی که ممکن است علائم شبیه به فیبرومیالژی داشته باشند، عبارتند از:

  • شمارش کامل خون | CBC
  • سرعت رسوب گلبول قرمز | ESR
  • تست آنتی‌ سیکلیک‌ سیترولین‌ پپتید (Anti-CCP)
  • فاکتور روماتوئید | RF
  • تست‌های عملکرد تیروئید
  • آنتی‌بادی ضد هسته‌ای | ANA
  • سرولوژی سلیاک
  • ویتامین دی | Vitamin D

بررسی‌های تصویربرداری

هیچ روش تصویربرداری مانند رادیولوژی (پرتو ایکس) برای تشخیص‌ فیبرومیالژیا وجود ندارد.

درمان

یک روش مشخص و مؤثر برای درمان بیماری در همهٔ مبتلایان وجود ندارد. بیماربا مشورت پزشک خود، می‌تواند ترکیبی از روش‌های درمانی را برای تسکین علائم انتخاب کند.

درمان دارویی

داروها می‌توانند به تسکین درد ناشی از ابتلا به فیبرومیالژیا کمک کرده و خواب را بهبود دهند. داروهای رایج عبارتند از:

داروهای مسکن‌

مسکن‌های بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است مفید باشند. مصرف خودسرانهٔ این مسکن‌ها می تواند عوارض جدی ایجاد کند. برای مثال، مصرف بیش از حد استامینوفن، عوارض کبدی و مصرف بیش از حد ناپروکسن و ایبوپروفن، عوارض گوارشی، قلبی و کلیوی جدی ایجاد می‌کند. مصرف داروهای مخدر (اپیوئیدی) توصیه نمی‌شود؛ زیرا عوارض قابل توجهی دارند، اعتیادآورند و با گذشت زمان درد را تشدید می‌کنند.

داروهای ضد افسردگی‌

دولوکستین ممکن است به تسکین درد و خستگی مفرط ناشی از فیبرومیالژیا کمک کند. امکان دارد پزشک معالج برای کاهش اسپاسم عضلانی و کمک به بهبود وضعیت خواب نیز دارو تجویز کند.

داروهای ضد تشنج

داروهایی که برای درمان صرع ساخته شده‌اند، اغلب در کاهش بعضی دردها مؤثرند. گاباپنتین گاهی در کاهش علائم بیماری مفید است. البته اولین دارویی که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان این بیماری تأیید کرد، پرگابالین بود.

درمان غیردارویی

انواع گوناگونی از روش‌های درمانی می‌توانند به کاهش تأثیر فیبرومیالژیا روی بدن و زندگی شما کمک کنند؛ این روش‌ها عبارتند از:

فیزیوتراپی

فیزیوتراپ فردی است که به بیمار فعالیت‌هایی را می‌آموزد که باعث تقویت توان، انعطاف و استقامت عضلات می‌شوند. تمرین‌های آبی هم می‌توانند بسیار مفید باشند.

کاردرمانی

کاردرمانگر می‌تواند به بیمار کمک کند تا محیط کار یا شیوهٔ انجام وظایف مشخص خود را به گونه‌ای وفق دهد که فشار کمتری به بدن وارد شود.

درمان مکمل

هزاران سال است که درمان‌های مکمل و جایگزین برای کنترل درد و استرس، مانند مدیتیشن و یوگا، انجام می‌شوند. البته در سال‌های اخیر، استفاده از این روش‌ها محبوبیت بیشتری پیدا کرده است؛ خصوصاً در افرادی که به بیماری‌های مزمن نظیر فیبرومیالژیا دچار هستند.

به نظر می‌رسد که تعدادی از این درمان‌ها با حفظ ایمنی، منجربه تسکین و کاهش درد می‌شود. همچنین برخی از آن‌ها در علم پزشکی، پذیرفته‌شده هستند. با این حال بسیاری از این روش‌ها همچنان تأیید نشده‌اند، زیرا به‌خوبی دربارهٔ آن‌ها تحقیق نشده است.

طب سوزنی

طب سوزنی یک روش درمانی چینی است. در طب سوزنی، سوزن‌های بسیار ظریف از طریق پوست و با عمق‌های مختلف وارد بدن می‌شوند. طبق فرضیه‌های غربی دربارهٔ طب سوزنی، سوزن‌ها باعث می‌شوند که در جریان خون و سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز و ستون فقرات، تغییراتی به‌وجود آید.  بر اساس برخی مطالعات، تغییرات گفته‌شده، به تسکین علائم بیماری کمک می‌کنند؛ برخی مطالعات نیز هیچ فوایدی را نشان نمی‌دهند.

در حال حاضر استفاده از طب سوزنی در بهبود علائم فیبرومیالژی توصیه نمی‌شود.

ماساژ‌درمانی

ماساژدرمانی یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های درمان است که هنوز نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، تکنیک‌های مختلفی روی عضلات و بافت‌های نرم بدن به کار گرفته می‌شود تا آن‌ها را جابه‌جا کند. ماساژ می‌تواند ضربان قلب را کاهش دهد، عضلات را آرام کند، گسترهٔ حرکتی مفصل‌ها را بهبود دهد و تولید مسکن‌های طبیعی در بدن را افزایش دهد. این روش اغلب به کاهش استرس و اضطراب نیز کمک می‌کند.

تغذیه و مکمل

در بیماری فیبرومیالژیا تغذیه مناسب با مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی می‌تواند منجر به کاهش درد، تقویت سیستم ایمنی و افزایش ذخایر انرژی بدن شود. برای این کار، لازم است یک متخصص تغذیه به‌صورت دقیق شرح‌ حال بیمار را جویا شود و بعد از آن، هرگونه کمبود مواد غذایی را ارزیابی کند و بهترین رژیم غذایی برای درمان فیبرومیالژیا را توصیه کند. رژیم غذایی‌ای که بیشتر افراد از آن پیروی می‌کنند، حاوی بسیاری از مواد غذایی زیر است که باعث افزایش حساسیت عضلات و اختلال سیستم ایمنی بدن می‌شود.

کربوهیدرات و قند با شاخص گلوکز بالا

بسیاری از افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند، به گلوکز تصفیه‌شده (مانند قند و شکر) بسیار حساس‌اند. بسیاری از این افراد برای افزایش سطح انرژی خود، از کربوهیدرات و قند با شاخص گلوکز بالا (هر چقدر این عدد بالاتر باشد، مادهٔ مورد نظر قند بیشتری را در خون آزاد می‌کند و این شاخص از ۱ تا ۱۰۰ درجه‌بندی می‌شود) استفاده می‌کنند.

اگرچه مصرف کربوهیدرات و قند با شاخص گلوکز بالا باعث افزایش انرژی کوتاه‌مدت می‌شود، مصرف طولانی‌مدت آن، با تولید انسولین بیش‌از‌حد در بدن، منجر به کاهش قند خون شده و درنهایت منجر به ترشح هورمون‌های استرس‌زا در بدن می‌شود.

بهتر است افراد مبتلا به فیبرومیالژی از قند و کربوهیدرات با شاخص گلوکز پایین‌تر استفاده کنند. حذف قند تصفیه‌شده از رژیم فیبرومیالژیا این امکان را به بدن می‌دهد تا سطح گلوکز خون را بهتر مدیریت کند.

کافئین

بیش از ۷۵٪ افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند، نوعی از اختلال خواب را تجربه می‌کنند؛ خواب شبانه منجر به ترمیم و بازیابی بدن می‌شود و در افرادی که دردهای مزمن را تجربه می‌کنند مسئله‌ای ضروری است.

فرد مبتلا به فیبرومیالژیا باید از محرک‌هایی مانند کافئین، الکل، شکلات و شکر تصفیه‌شده دوری کند یا مصرف آن‌ها را کاهش دهد؛ زیرا این غذاها می‌توانند با الگوهای خواب طبیعی تداخل داشته باشند و خستگی را افزایش دهند.

سبزیجات سبز برگ 

یکی از فرآورد‌ه‌های غذایی که شرایط مطلوبی را برای بدن فراهم می‌کند، سبزیجات با برگ سبز است. سبزیجات با برگ سبز فواید بسیاری برای بدن دارد؛ بنابراین بهتر است تا جایی که می‌توانید از آن‌ها در وعده‌های غذایی خود استفاده کنید. توصیه می‌شود روزانه حداقل پنج وعده سبزیجات مصرف کنید؛ توجه داشته باشید که این سبزیجات نباید سرخ‌شده باشند.

در سبزی‌های برگ‌دار، مواد معدنی و ویتامین‌های مختلف وجود دارد که درد و التهاب را کنترل می‌کند. همچنین فیبر موجود در این سبزی‌ها، کلسترول را کاهش می‌دهد، فشار خون را کنترل می‌کند، سطح گلوکز را متعادل می‌کند و به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.

سبزیجات دارای برگ سبز بسته به گیاه مورد نظر، کلسیم، پتاسیم، بتاکاروتن، فولات و ویتامین‌های A ،C ،E و K را برای بدن تأمین می‌کنند.

پروتئین‌ها

پروتئین‌ها نیز حاوی اسیدهای آمینه ضروری هستند که برای سلامت عضلات مهم هستند. برای بهبود عملکرد سیستم عضلانی-اسکلتی بدن و کمک به روند ترمیم آن، مصرف مقادیر کافی پروتئین بدون چربی، پروتئین آب پنیر (پروتئین وی) و کراتین مؤثر است.

غذاهای فراوری‌شده

از مصرف غذاهای فراوری‌شده که مقادیر زیادی چربی‌های اشباع‌شده و هیدروژنه و قندهای تصفیه‌شده دارند، خودداری کرده یا تا جای ممکن، میزان مصرف این مواد را کاهش دهید.

رژیم غذایی حذفی

برای ارزیابی این موضوع که آیا یک غذای خاص باعث بروز یا بدتر شدن علائم می‌شود یا خیر، از یک رژیم غذایی حذفی می‌توان استفاده کرد؛ در این روش، غذاهایی را که ممکن است منجر به تحریک واکنش‌های آلرژیک در بدن شوند، به مدت ده روز از رژیم فیبرومیالژیا حذف می‌کنند.

معمولاً مواد غذایی که در این زمینه می‌توانند مشکل‌ساز باشند، غلات حاوی گلوتن (گندم، چاودار، جو)، محصولات لبنی، تخم‌‌مرغ، ذرت، سویا و پنیر سویا، بادام‌زمینی، مرکبات، مخمر، قندهای تصفیه‌شده، کافئین و الکل هستند.

همچنین باید از مصرف غذاهای فراوری‌شده اجتناب شود؛ زیرا این غذاها حاوی افزودنی‌های شیمیایی، نگهدارنده، رنگ‌های مصنوعی و طعم‌دهنده هستند. بعد از آن، هر روز یک غذای خاص به برنامهٔ رژیم فیبرومیالژیا بازگردانده می‌شود تا مشاهده شود آیا علائم عود می‌کنند یا خیر. بعضی اوقات ممکن است این فرایند به تکرار نیاز داشته باشد تا مشخص شود دقیقاً کدام غذاها برای فرد مشکل‌ساز هستند.

به‌طورکلی، رژیم غذایی برای فیبرومیالژیا که در آن میوه و سبزیجات عمدتاً خام یا نیم‌پز به‌همراه گوشت بسیار کم‌چرب (مرغ بدون چربی یا ماهی) مصرف می‌شود، سلامتی را بهبود می‌دهد.

برخی مطالعات بیان می‌کند که یک رژیم غذایی گیاهی و بدون گلوتن، به تسکین درد، بهبود کیفیت خواب و بهبود سلامت کلی در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا کمک می‌کند.

زندگی با فیبرومیالژیا

تغییرات در سبک زندگی

  • خواب کافی
  • انجام منظم فعالیت‌های بدنی؛ اگر تاکنون فعال نبوده‌اید، به‌آهستگی و به‌تدریج میزان فعالیت خود را بالا ببرید.
  • کنترل استرس
  • رژیم غذایی سالم
  • رفتار متعادل؛ اگر زیاد کار کنید، علائم شما می‌تواند وخیم‌تر شود. بنابراین لازم است یاد بگیرید بین میزان فعالیت و استراحت خود تعادل برقرار کنید.
  • خودداری از مصرف دخانیات
  • محدود‌کردن کافئین دریافتی

ورزش

مبتلایان به فیبرومیالژیا باید علاوه بر داروهایی که پزشک معالج به آن‌ها توصیه می‌کند، از درمان‌های غیردارویی نیز استفاده کنند. بر طبق پژوهش‌ها، فعالیت جسمانی مؤثرترین درمان برای آن محسوب می‌شود.

در کنار همهٔ درمان‌های دارویی، باید از فعالیت جسمی نیز بهره برد. انجام منظم ورزش‌های هوازی بیشترین فایده را برای بیماران به‌همراه دارد. سایر درمان‌های وابسته به بدن از جمله تای‌چی و یوگا نیز می‌توانند به تسکین علائم بیماری منجر شوند. ممکن است درد بکشید، اما لازم است بدانید که فعالیت‌های جسمی با شدت کم ضرری نخواهد داشت.

اوایل ممکن است انجام حرکات ورزشی باعث افزایش درد شما شود، اما ورزش تدریجی و منظم در اکثر مواقع باعث تسکین علائم می‌شود. یک فیزیوتراپ می‌تواند در برنامه‌ریزی برای انجام تمرینات ورزشی در منزل به شما کمک کند. حرکات کششی، وضعیت مناسب بدن و تمرینات آرام‌سازی هم مفید هستند.

سلامت روان

این بیماری می‌تواند باعث بروز علائم روانی و عاطفی نیز شود که از جملهٔ آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • مشکلات حافظه (گاهی مه فیبرو یا مه مغزی نامیده می‌شود)
  • اضطراب
  • افسردگی
  • بی‌خوابی و سایر اختلالات خواب
  • کنترل اضطراب و استرس

برنامه‌ای برای جلوگیری از انقباض عضلات و فشار عاطفی تهیه کنید و هر روز زمانی را به حفظ آرامش خود اختصاص دهید. به عبارت دیگر، شاید بهتر باشد نه گفتن را بیاموزید، بدون این‌که احساس گناه به شما دست دهد. انتظار می‌رود افرادی که از شغل خود استعفا می‌دهند و کلیهٔ فعالیت‌های خود را رها می‌کنند، بیتر از افراد فعال به مشکل بخورند. از تکنیک‌های کنترل استرس مانند تمرینات تنفس عمیق یا مدیتیشن استفاده کنید.

درمان رفتاری‌شناختی نوعی از درمان‌ است که روی درک تأثیر افکار و رفتارها بر درد و سایر علائم تمرکز می‌کند. درمان‌های رفتاری‌شناختی و مرتبط مانند ذهن‌آگاهی می‌تواند به بیماران کمک کند تا مهارت‌هایی را بیاموزند که به کمک آن‌ها، علائم درد کاهش پیدا کنند. ذهن‌آگاهی نوعی تمرین مدیتیشن است که باعث می‌شود آگاهی فرد نسبت به لحظهٔ حال، تقویت شود.

داروها

  • دولوکستین
  • آمی‌تریپتیلیلن
  • پرگابالین
  • ناپروکسن

منبع:آکسون لایف

کم خونی فقر آهن

زمانی که به دلیل کاهش ذخایر آهن بدن، هموگلوبین خون به اندازه‌ٔ کافی نباشد، از اصطلاح کم خونی (آنمی)  فقر آهن استفاده می‌شود. هموگلوبین به گلبول‌های قرمز کمک می‌کند تا اکسیژن را به تمام قسمت‌های بدن منتقل کنند. اگر سطح هموگلوبین خون پایین باشد، بدن نمی‌تواند به‌خوبی اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند.

مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه

کم‌ خونی چیست؟

زمانی که به دلیل کاهش ذخایر آهن بدن، هموگلوبین خون به اندازه‌ٔ کافی نباشد، از اصطلاح کم خونی (آنمی)  فقر آهن استفاده می‌شود. هموگلوبین به گلبول‌های قرمز کمک می‌کند تا اکسیژن را به تمام قسمت‌های بدن منتقل کنند. اگر سطح هموگلوبین خون پایین باشد، بدن نمی‌تواند به‌خوبی اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند.

کم خونی فقر آهن چیست؟

کم‌ خونی فقر آهن یکی از شایع‌ترین انواع کمبود مواد مغذی در جهان است که ممکن است علل مختلفی داشته باشد؛ یکی از علت‌های رایج کم‌ خونی، کمبود آهن است.

فقر آهن می‌تواند علل مختلفی داشته باشد؛ از جمله:

از دست دادن مقدار زیادی خون

این فرایند می‌تواند به‌آرامی و در طول زمان یا به‌طور ناگهانی اتفاق بیفتد. شایع‌ترین علت کم‌خونی، فقر آهن است. دوره‌های قاعدگی و بارداری از دلایل رایج از دست دادن خون هستند و در افراد مسن، تومورهای روده ممکن است خون‌ریزی داشته‌ باشند.     

عدم جذب کافی آهن از غذا

این اختلال در بیمارانی که سابقه‌ٔ جراحی معده یا روده دارند، بیشتر است. همچنین ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند بیماری سلیاک که بر سلول‌های روده تأثیر می‌گذارد، می‌تواند جذب آهن غذا را مختل کند.

دریافت ناکافی آهن از رژیم غذایی

برخی نوزادان از طریق شیر خشک، غذا یا مکمل‌ها، آهن کافی دریافت نمی‌کنند. همچنین در مناطقی از جهان، افراد آهن کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند.

علائم و نشانه‌ها

بسیاری از افراد مبتلا هیچ علامتی ندارند، اما شایع‌ترین علائم کم‌خونی فقر آهن شامل موارد زیر است:

  • تحریک‌پذیری در خلق‌و‌خو 
  • احساس خستگی یا ضعف، به‌خصوص هنگام ورزش یا بالا رفتن از پله‌ها
  • سردرد
  • درد قفسهٔ سینه یا تنگی نفس
  • بی‌حوصلگی و عدم تمرکز
  • تمایلات غیر‌طبیعی برای خوردن یخ یا موادی مانند خاک رس (به این علامت پیکا یا هرزه‌خواری هم گفته می‌شود).
  • ابتلا به سندرم پای بی‌قرار؛ در این شرایط، بیمار مدام پاهای خود را حرکت می‌دهد، به‌خصوص در شب.

عوامل مؤثر در ابتلا

موارد زیر احتمال ابتلا به کم خونی فقر آهن را افزایش می‌دهد:

  • جنسیت مؤنث
  • دوره‌های قاعدگی
  •  بارداری، به‌خصوص در سنین پایین و شیردهی
  • رژیم غذایی سخت‌گیرانه گیاه‌خواری
  • استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی

علائم هشدار

در صورتی که تپش قلب غیرمعمول یا تنگی نفس شدید دارید، همچنین اگر موقع راه‌رفتن سریعاً احساس خستگی می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص

برای تشخیص کم خونی فقر آهن از مجموعه‌ای از بررسی‌ها استفاده می‌شود:

بررسی‌های بالینی

یافته‌های معاینهٔ فیزیکی شامل موارد زیر است:

  • رنگ پریدگی (پوست، ملتحمه و زیر زبان)
  • ضربان قلب بالا و تنفس تند
  • سردی اندام‌های انتهایی مثل نوک انگشتان پا
  • شکنندگی ناخن و مو
  • علائم قلبی مثل ضربان قلب غیرنرمال، تنگی نفس و…

بررسی‌های آزمایشگاهی

پزشک برای تشخیص کم‌ خونی فقر آهن، آزمایش‌هایی را درخواست می‌کند:

آزمایش کامل خون (CBC) که شامل موارد زیر است:

  • اندازه و رنگ گلبول قرمز: در کم‌ خونی ناشی از فقر آهن، گلبول‌های قرمز خون کوچکتر و کم‌رنگ‌تر از حد معمول هستند.
  • هماتوکریت: هماتوکریت به معنای درصدی از حجم خون است که توسط گلبول‌های قرمز اشغال شده است. رنج نرمال ممکن است بسته به سن بیمار تغییر کند.
  • هموگلوبین: سطح هموگلوبین پایین‌تر از حد طبیعی نشان‌دهندهٔ کم‌خونی است.

فریتین: این پروتئین به ذخیرهٔ آهن در بدن کمک می‌کند و سطح پایین فریتین معمولاً نشان‌دهندهٔ سطح پایین آهن ذخیره‌شده است. این آیتم در بیماری‌های التهابی هم ممکن است افزایش یابد.

بررسی‌های تصویربرداری

سونوگرافی

برای زنانی که از خون‌ریزی بیش‌از‌حد در دوران قاعدگی رنج می‌برند، سونوگرافی لگن تجویز می شود تا علت خون‌ریزی مشخص شود.

سیتی‌ اسکن شکم و لگن

برای بررسی وجود هرگونه بدخیمی استفاده می‌شود.

آندوسکوپی

پزشکان اغلب خون‌ریزی ناشی بخش فوقانی دستگاه گوارش را با کمک آندوسکوپی بررسی می‌کنند. در این روش، یک لوله نازک مجهز به دوربین فیلمبرداری از گلوی بیمار به سمت معده هدایت می‌شود. بدین طریق، پزشک می‌تواند مری و معده را برای یافتن منبع خونریزی مشاهده کند.

کولونوسکوپی

برای رد خونریزی از قسمت تحتانی دستگاه گوارش، پزشک کولونوسکوپی را توصیه می‌کند. در کولونوسکوپی یک لوله نازک و منعطف مجهز به دوربین فیلمبرداری از مقعد وارد شده و به روده بزرگ هدایت می‌شود.

کولونوسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد که تمام یا قسمتی از کولون و رکتوم را مشاهده کند تا منبع خونریزی را شناسایی کند. پس از تکمیل یک دوره درمان با قرص آهن، در صورت نیاز پزشک دوباره برخی از آزمایشات را درخواست می‌کند.

درمان

درمان دارویی

درمان فقر آهن، مصرف مکمل‌های آهن است که هم به‌صورت قرص آهن و هم به صورت تزریقی در دسترس هستند و پزشک با توجه به نیاز بیمار مکمل مناسب را تجویز می‌کند. آهن برای افزایش تولید هموگلوبین (Hgb) و همچنین برای بازسازی ذخایر آهن بدن، نیاز است. در موارد نادر کم خونی شدید، نیاز به تزریق خون است. در اکثر افراد برای درمان کم خونی از قرص آهن استفاده می‌شود.

آهن تزریقی در موارد زیر مصرف می‌شود:

  1. در افرادی که دستگاه گوارش آن‌ها نمی‌تواند به اندازهٔ کافی آهن جذب کند، مانند کسانی که سابقه‌ٔ جراحی بای پس معده دارند.
  2. در افرادی که قادر به تحمل آهن خوراکی نیستند؛ این افراد عوارض جانبی مانند یبوست، حالت تهوع یا گرفتگی عضلات را تجربه می‌کنند و این عوارض مصرف مکمل‌ها را برای آن‌ها دشوار می‌کند.

در افرادی که مبتلا به بیماری مزمن کلیوی یا بیماری التهابی روده هستند.

درمان غیر‌دارویی

اگر فردی خون‌ریزی فعال یا سطح هموگلوبین یا هماتوکریت (Hct) بسیار پایین داشته باشد، ممکن است تزریق خون انجام شود؛ اما تزریق خون به‌طور معمول نیاز نیست.

 تغذیه و مکمل

اگرچه نقش آهن در رژیم غذایی برای پیشگیری از کمبود آهن مهم است، اما افراد مبتلا به کم‌ خونی فقر آهن به مقادیر آهن بیشتری نسبت به آنچه به‌طور معمول در رژیم غذایی است، نیاز دارند. یک رژیم غذایی معمول با ۲۰۰۰ کالری فقط حاوی تقریباً ۱۰ میلی‌گرم آهن است. بنابراین، افزایش آهن دریافتی توسط رژیم غذایی به‌تنهایی به‌عنوان درمان کم‌خونی فقر آهن کافی نیست.

رژیم غذایی

  • منبع غذایی برای آهن شامل گوشت به‌ویژه جگر، غلات، میوه‌ها و سبزیجات است.
  • نان، غلات کامل یا غنی‌شده، غلات صبحانهٔ غنی‌شده با آهن، حبوبات، سبزیجات حاوی برگ سبز، میوه‌های خشک، سویا، بلغور و جوانه گندم منابع گیاهی خوبی است برای افرادی که گوشت نمی‌خورند. حفظ یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای سلامت شما مفید است.
  • غذاها و نوشیدنی‌های حاوی اسید اسکوربیک (ویتامین C) از جمله میوه‌هایی مثل پرتقال، جذب آهن را افزایش می‌دهند. 
  • از مصرف هم‌زمان قرص آهن با شیر و لبنیات خودداری کنید و حداقل ۲ ساعت بین مصرف آن‌ها فاصله دهید.   
  • مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار را محدود کنید. 
  • برای کاهش احتمال یبوست، مصرف مایعات و فیبرها را افزایش دهید.
  • مصرف مواد غذاهای حاوی ترکیبات افزودنی مثل تنقلات را محدود کنید.

مکمل‌ها

مکمل‌های حاوی ویتامین C به افزایش جذب آهن کمک می‌کند؛ ازین رو ممکن است پزشک برای شما ویتامین C نیز تجویز کند. لازم است بدانید که بدون دستور پزشک نباید خودسرانه هیچ مکمل یا ترکیب گیاهی‌ای مصرف کنید؛ زیرا می‌تواند در روند درمان شما اختلال ایجاد کند.

زندگی با فقر آهن 

خودمراقبتی

  • مکمل‌های آهن را طبق تجویز پزشک مصرف کرده و به‌طور خودسرانه آن‌ها را قطع نکنید.
  • در‌صورتی‌که مصرف آهن باعث بروز عوارض جانبی شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
  • داشتن یک رژیم غذایی مناسب به روند درمان شما بسیار کمک می‌کند.

پیشگیری

  • افرادی که سابقه‌ٔ ابتلا به کمبود آهن دارند، بسته به علت زمینه‌ای آن، ممکن است در معرض خطر ابتلای مجدد به این بیماری باشند. به عنوان مثال، برخی از افرادی که به‌منظور کاهش وزن تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند، برای حفظ ذخایر آهن بدن به قرص آهن نیاز دارند.
  • قرص آهن و مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن را نباید بدون مشورت با پزشک مصرف کرد، زیرا آهن بیش از حد مورد نیاز بدن نیز می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. همچنین، مصرف خودسرانه و غیر‌ضروری مکمل‌های آهن می‌تواند در روند تشخیص اختلالاتی که باعث کمبود آهن می‌شوند، مانند سرطان روده بزرگ یا سایر اختلالات گوارشی، اختلال ایجاد کند.
  • اکثر افراد به مکمل آهن نیاز ندارند، مگر اینکه بیماری زمینه‌ای داشته باشند که جذب آهن را کاهش دهد یا باعث خون‌ریزی شود.

ورزش 

اگر کم خونی مزمن دارید، ورزش ممکن است شما را به‌راحتی خسته و دچار تنگی نفس کند. از‌آنجایی‌که خون شما دچار کمبود آهن است و اکسیژن کمتری را به عضلات در حال کار می رساند، فعالیت بدنی متوسط ​​می‌تواند به‌طور قابل توجهی علائم شدیدتری ایجاد کند.

با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش منظم می‌تواند به‌طور قابل توجهی استقامت و تناسب اندام شما را بهبود ببخشد. به‌منظور استقامت بهتر در زمان ورزش، تمام داروها را طبق توصیهٔ پزشک مصرف کنید. هدف اصلی برنامهٔ ورزشی، بهبود استقامت است؛ بنابراین بهتر است ورزش‌هایی را انتخاب کنید که از آن‌ها لذت می‌برید و به‌طور منظم انجام خواهید داد.

اگر میزان آمادگی شما برای ورزش مطلوب نیست، با جلسات کوتاهتر (۱۰ تا ۱۵ دقیقه) شروع کنید و به‌تدریج هر دو تا چهار هفته یکبار، پنج دقیقه به تمرینات خود اضافه کنید. در حالت ایده‌آل، شما باید ۳۰ تا ۶۰ دقیقه، حداقل ۳ تا ۴ روز در هفته، ورزش کنید.

حداقل دو روز در هفته، یک برنامهٔ تمرینی قدرتی با یک تا سه ست تمرین برای عضلات اصلی، با ۱۰ تا ۱۵ تکرار داشته باشید.

در صورت نیاز، هنگام فعالیت، استراحت مکرر داشته باشید. تمرینات شما باید راحت و بدون فشار باشند.

سلامت روان

از‌آنجایی‌که آهن یک عنصر ضروری برای عملکرد مغز است که می‌تواند رفتارهای روانی را دیکته کند، سطوح پایین آهن در بدن ممکن است بیمار را در معرض خطر ابتلا به انواع مسائل مرتبط با سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی قرار دهد. به عنوان مثال، شیوع کمبود آهن در بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی، از جمله افسردگی، بیشتر از جمعیت عمومی گزارش شده است.

به‌صورت کلی، افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن، به‌طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی، افسردگی و سایر اختلالات اعصاب و روان هستند.

کم خونی فقر آهن در دوران بارداری

کم‌خونی فقر آهن در دوران بارداری می‌تواند باعث احساس ضعف و خستگی شود. 

کم خونی فقر آهن در دوران بارداری چه تأثیری بر جنین می‌گذارد؟

کم‌ خونی شدید در دوران بارداری، خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. زایمان زودرس یعنی زمانی که زایمان قبل از ۳۷ هفته کامل بارداری اتفاق می‌افتد. کم‌خونی فقر آهن در دوران بارداری با تولد نوزاد کم‌وزن و افسردگی پس از زایمان همراه است.

برخی از مطالعات همچنین افزایش خطر مرگ نوزاد را بلافاصله قبل یا بعد از تولد نشان می‌دهد. از این رو تشخیص و درمان فقر آهن در دوران بارداری بسیار ضروری است.

عوامل خطر کم خونی فقر آهن در دوران بارداری چیست؟

موارد زیر فرد را در معرض خطر ابتلا به کم‌خونی در دوران بارداری قرار می‌دهد:

  • دو بارداری نزدیک به هم 
  • بارداری چندقلویی
  • استفراغ مکرر به‌دلیل تهوع صبحگاهی
  • مصرف ناکافی غذاهای غنی از آهن
  • قاعدگی سنگین قبل از بارداری 
  • سابقهٔ کم‌خونی پیش از بارداری

کم‌ خونی  فقر آهن در دوران بارداری چگونه درمان می‌شود؟

اگر علت کم‌خونی کمبود آهن باشد، پزشک مکمل آهن تجویز می‌کند. اگر سابقهٔ جراحی بای پس معده یا جراحی روده باریک دارید، یا نتوانید مکمل خوراکی آهن را تحمل کنید، پزشک مکمل آهن تزریقی (وریدی) تجویز می‌کند.

معمولاً مولتی ویتامین‌های دوران بارداری حاوی آهن هستند و از بروز کمبود آهن در دوران بارداری جلوگیری می‌کنند، اما ممکن است برای درمان کمبود آهن کافی نباشد. زنان باردار بدون تجویز پزشک نباید این ترکیبات را مصرف کنند.

داروها

  • آهن خوراکی
  • آهن تزریقی

کولیت اولسراتیو (UC)

کولیت اولسراتیو (UC) یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب و زخم در دستگاه گوارش می‌شود. کولیت اولسراتیو داخلی‌ترین پوشش روده بزرگ (کولون) و راست روده را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ علائم معمولاً با گذشت زمان ایجاد می‌شوند. شدت UC به میزان التهاب و محل آن بستگی دارد و در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است فرد التهاب شدید در رکتوم (ناحیه کوچک) یا التهاب بسیار خفیف در کل روده بزرگ (منطقه بزرگ) داشته باشد. کولیت اولسراتیو می‌تواند در افراد در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً بین 15 تا 30 سالگی و کمتر در فاصلهٔ 50 تا 70 سالگی شروع می‌شود.

مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه

کولیت اولسراتیو چیست؟

کولیت اولسراتیو (UC) یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب و زخم در دستگاه گوارش می‌شود. کولیت اولسراتیو داخلی‌ترین پوشش روده بزرگ (کولون) و راست روده را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ علائم معمولاً با گذشت زمان ایجاد می‌شوند. شدت UC به میزان التهاب و محل آن بستگی دارد و در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است فرد التهاب شدید در رکتوم (ناحیه کوچک) یا التهاب بسیار خفیف در کل روده بزرگ (منطقه بزرگ) داشته باشد. کولیت اولسراتیو می‌تواند در افراد در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً بین 15 تا 30 سالگی و کمتر در فاصلهٔ 50 تا 70 سالگی شروع می‌شود.

تفاوت بین کولیت و کولیت اولسراتیو چیست؟

کولیت روده به این معنی است که روده بزرگ شما ملتهب یا تحریک شده است. این می‌تواند ناشی از عوامل زیادی مانند عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها یا باکتری‌ها باشد. کولیت اولسراتیو شدیدتر است زیرا ناشی از عفونت نیست و مادام‌العمر است.

 

علائم و نشانهها

علائم کولیت روده بسته به شدت التهاب و محل وقوع آن می‌تواند متفاوت باشد که شامل موارد زیر است:

  • اسهال اغلب همراه با خون و چرک
  • خون‌ریزی مقعدی
  • درد و گرفتگی شکم
  • درد رکتوم
  • فوریت برای اجابت مزاج
  • حساسیت و نفخ شکم
  • تب
  •  کاهش وزن
  • خستگی
  • عدم رشد در کودکان

اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو علائم خفیف تا متوسط دارند. سیر کولیت اولسراتیو ممکن است متفاوت باشد و برخی افراد دوره‌های طولانی‌مدت بهبودی را تجربه می‌کنند.

 

عوامل مؤثر در ابتلا

کولیت اولسراتیو تقریباً تعداد یکسانی از زنان و مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل مؤثر در ابتلا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سن

کولیت اولسراتیو معمولاً قبل از ۳۰ سالگی شروع می‌شود، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد و برخی از افراد ممکن است تا بعد از ۶۰ سالگی به این بیماری مبتلا نشوند.

نژاد یا قومیت

اگرچه سفیدپوستان بیشترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند، اما ممکن است در هر نژادی رخ دهد.

سابقهٔ خانوادگی

اگر یکی از بستگان نزدیک مانند والدین، خواهر یا برادرتان به این بیماری مبتلا باشد، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.

علائم هشدار

در صورت مشاهدۀ علائم زیر، به یک مرکز درمانی مراجعه کنید یا با پزشک خود تماس بگیرید:

  • اسهالی که با داروهای رایج بهبود پیدا نکند
  • اسهالی که بیمار را از خواب بیدار کند
  • تورم شکم
  • تب بی‌دلیل که بیش از دو روز طول بکشد
  • کاهش وزن ناخواسته
  • شکم‌درد شدید
  • مشاهده خون در مدفوع
  • در استفراغ بیمار خون مشاهده شود

تشخیص

در تشخیص کولیت اولسراتیو پزشک ممکن است از شرح حال، معاینات بالینی و مجموعه‌ای از آزمایش‌های تشخیصی و مداخلات تصویربرداری‌، بسته به شرایط بیمار، استفاده شود. انواع دیگر آزمایش‌ها می‌توانند به ردکردن عوارض یا سایر اشکال بیماری التهابی روده کمک کنند.

برای کمک به تأیید تشخیص کولیت اولسراتیو، ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش‌ها و روش‌های زیر را انجام دهید:

بررسی‌های بالینی<%۲

منبع:آکسون لایف